Trong quá trình sưu tầm tư liệu chiến tranh, chúng tôi tình cờ đọc được một tài liệu liên quan đến "Điệp viên 131".

Trong tài liệu đó có một chi tiết khá thú vị, gây sự tò mò tìm hiểu của không ít người. Đó là vào những năm 1947-1948, Bộ chỉ huy quân Pháp ở Hóc Môn đã ra cáo thị treo giải cao cho những ai có công phát hiện, bắt hoặc bắn chết được "Madame Cent Trente Un" (Bà 131) - một "hổ tướng" của Việt Minh đang làm khuấy đảo cả một vùng. Cáo thị dán khắp nơi, cả bộ máy an ninh của Pháp và chính quyền tay sai ráo riết vào cuộc nhưng dấu vết của "Bà 131" vẫn biệt vô âm tín.

"Bà 131" là ai mà có cái tên tựa như bí số của một điệp viên vậy? Thì ra nhân vật mà cả chỉ huy quân Pháp và chính quyền tay sai coi là "người đàn bà đáng gờm" và ra sức truy tìm đó chính là bà Năm Bi - Trưởng Ban công tác 12 (Biệt động). Nhắc đến cái tên Hồ Thị Bi (tên thường gọi là bà Năm Bi) thì nhiều người biết, nhưng nguồn cơn từ đâu mà quân Pháp lại gọi bà là "Bà 131"? Số là bà Hồ Thị Bi xuất thân từ một nông dân thuần phác đi theo cách mạng từ rất sớm; từ nhỏ đã không được đi học, khi thoát ly theo cách mạng thì lo đánh đấm, không có thời gian để học hành nên vốn liếng chữ nghĩa rất ít. Bà chỉ biết ký tên mình một cách nguệch ngoạc bằng 3 nét chữ in: Một gạch đứng, một nét cong cong tựa như con số 3 và thêm một gạch đứng nữa. Vậy là thành chữ BI. Chỉ huy quân Pháp thì phiên âm thành... I3I. Biết danh "Bà 131" ra đời là như vậy.

"Bà 131" chẳng những không bị quân Pháp tiêu diệt, mà vẫn sống, chiến đấu, đánh giặc dài dài hết đánh Pháp, rồi sang đánh Mỹ. Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, Bà Năm Bi lần lượt trải qua các cương vị: Tiểu đoàn phó Tiểu đoàn 935, tham gia xây dựng căn cứ Dương Minh Châu và cơ sở kinh tế thương mại ở Tà Nốt (Campuchia), Đặc phái viên Cục Chính trị B2... Sau ngày miền Nam được giải phóng, bà có mặt trong cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc ở biên giới Tây Nam và năm 1980 được bổ nhiệm làm Phó chủ nhiệm Chính trị BTL T.P Hồ Chí Minh. Bà Năm Bi từng là đại biểu Quốc  hội Khóa II và Khóa III và Ủy viên BCH Hội LHPN Việt Nam Khóa II.

Long Trần