Tổng thống Nga - Vladimir Putin và Thái tử Arab Saudi - Mohammed bin Salman tại Riyadh hôm 6-12.

Chuyên cơ IL-96 chở Tổng thống Nga - Vladimir Putin được hộ tống bởi 4 tiêm kích hạng nặng Su-35S mang vũ khí của Không quân Nga trong suốt chuyến thăm hiếm hoi của ông tới Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) và Saudi Arabia chỉ trong ngày 6-12 vừa qua là biểu tượng của sức mạnh vừa cho thấy bước đột phá mang tính lịch sử trong quan hệ của Nga với các quốc gia giàu có ở Trung Đông.

Kể từ khi tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine tháng 2-2022, Nga đã phải hứng chịu hơn 13.000 lệnh trừng phạt của phương Tây. Thế nhưng, cùng với thế chắc trên chiến trường cùng khả năng điều tiết của nền kinh tế, Nga vẫn khẳng định được vị thế và tầm quan trọng của mình trong quan hệ quốc tế. Hình thức và những kết quả đạt được trong chuyến thăm ngắn gọn của ông Putin tới UAE và Saudi Arabia là minh chứng cho mối quan hệ năng động của Nga với các đối tác thân thiết.

Trước hết, có thể thấy việc chuyên cơ chở ông Putin được hộ tống bởi 4 máy bay Su-35S mang tên lửa đối không tầm trung R-77-1 và tầm ngắn R-74M  từ Nga tới UAE, Saudi Arabia rồi trở lại Nga là nghi thức rất hiếm hoi trong lịch sử thế giới. Thường thì, nếu việc hộ tống bởi máy bay chiến đấu là thực sự cần thiết hoặc nước chủ nhà bày tỏ sự tiếp đón trọng thị, họ sẽ cử chiến đấu cơ của mình hộ tống chuyên cơ chở nguyên thủ nước ngoài trên không phận của mình. Lần này, Nga dùng máy bay chiến đấu của mình để tự hộ tống với sự đồng ý của các nước bay qua. Biên đội tiêm kích Nga còn lập thành hình thoi và lượn nhiều vòng trên sân bay, tương tự màn biểu diễn tại những triển lãm hàng không, sau đó hạ cánh và tập kết ở bãi đỗ.

Việc sử dụng Su-35S, có khả năng bay đường dài không cần tiếp dầu trên không, trong chuyến công du này - do Trung Đông là khu vực tiềm ẩn nhiều hiểm nguy và những yếu tố khó đoán định đồng thời cũng là màn chào hàng Su-35S cho các quốc gia khu vực. Thế nhưng, trên tất cả, đây là biểu tượng của sức mạnh Nga cũng như sự tôn trọng của các nước mà máy bay Nga bay qua và đến thăm trong bối cảnh cả châu Âu và Trung Đông đều có các cuộc xung đột đẫm máu.

Bên cạnh hình ảnh ấn tượng, chuyến công du hiếm hoi này của ông Putin nhằm củng cố các mối quan hệ đối tác rất cần thiết, đồng thời truyền thông điệp tới phương Tây rằng mặc dù bị Mỹ và châu Âu cô lập, Nga vẫn có thể phát huy ảnh hưởng và có sự ủng hộ của các nước đồng minh củaMỹ. Đây mới là thông điệp chính được thể hiện bằng những cam kết các bên đưa ra trong ngày 6-12.

Trong hội đàm với Tổng thống UAE - Mahammed bin Zayed Al Nahyan, Tổng thống Putin nhấn mạnh mối quan hệ hai nước đang ở mức cao chưa từng có. UAE là đối tác thương mại chính của Nga trong thế giới Arab, kim ngạch thương mại năm 2022 tăng 67,7% và dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong năm nay. Cũng theo ông Putin, hợp tác công nghiệp giữa hai nước đang tiến triển, bao gồm hợp tác xây dựng các cơ sở sản xuất ở cả UAE và Nga, trong đó có một số dự án lớn đang được triển khai trong lĩnh vực dầu khí. Hợp tác trong lĩnh vực nhân đạo song phương cũng có nhiều tín hiệu tích cực. Trong năm 2022, gần 1 triệu lượt khách du lịch Nga đã đến UAE và một trường học tiếng Nga cũng đã được mở ở nước này. Tổng thống Putin cũng bày tỏ vui mừng khi người đồng cấp UAE dự kiến sẽ tham dự Hội nghị thượng đỉnh BRICS ở Kazan vào mùa thu năm 2024 do Nga làm Chủ tịch.

Về phần mình, Tổng thống UAE khẳng định mối quan hệ giữa UAE và Nga có tính chất lịch sử và đang phát triển tích cực trên nhiều lĩnh vực trong những năm gần đây, đáp ứng lợi ích của cả nhà nước và nhân dân hai nước. UAE là đối tác thương mại lớn nhất của Nga ở Trung Đông, đồng thời là nhà đầu tư lớn nhất vào nền kinh tế của nước này. Đầu tư của UAE vào lĩnh vực phi dầu mỏ của nền kinh tế Nga đã tăng 103% trong năm qua. Về chính trị - ngoại giao, UAE ủng hộ hợp tác với Nga trong nhiều khuôn khổ quốc tế khác nhau, bao gồm BRICS, Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) và Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC).

Còn ở Saudi Arabia, Tổng thống Putin và Thái tử Salman Al Saud đã nhất trí tiếp tục hợp tác trong OPEC+ nhằm góp phần ổn định thị trường năng lượng thế giới. Hai bên có một loạt kế hoạch cụ thể để tăng cường hợp tác mà phía Saudi Arabia đã thể hiện sự quan tâm. Hai bên cũng đạt đồng thuận rằng Ủy ban liên chính phủ sẽ tiến hành xem xét mọi dự thảo kế hoạch chi tiết và hiện thực hóa những kế hoạch đó. Hai bên cũng thảo luận về các vấn đề quốc tế và khu vực, như cuộc xung đột đang leo thang giữa Hamas và Israel. Với Saudi Arabia, Tổng thống Putin nhấn mạnh: Quan hệ song phương dù "tồn tại nhiều vấn đề nhưng trong 7 năm gần đây đã đạt đến mức độ chưa từng có trong lịch sử".

Thành công của Nga trong chuyến công du ngắn nhưng mang tính đột phá của Tổng thống Putin cho thấy trong quan hệ quốc tế các nước Arab có lập trường và lợi ích riêng của mình.

Thanh Huyền