Trong chiến dịch mùa khô năm 1984-1985, trên nước bạn Cam-pu-chia, Đoàn cùng quân tình nguyện đánh 12 trận, xuất kích 81 lần chiếc, tiêu diệt hàng trăm sinh lực và phá hủy nhiều cứ điểm, căn cứ của quân địch; đồng thời hoàn thành tốt nhiệm vụ bay đội hình trong Lễ kỷ niệm 40 năm ngày thành lập nước tại Hà Nội. Đoàn được tặng 82 huân, huy chương các loại (trong đó có Huân chương Ăng-ko của Nhà nước Cam-pu-chia), phi đội 5 và Đoàn được tuyên dương đơn vị Anh hùng LLVTND.

Trong thời kỳ đổi mới, với nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, Đoàn phát huy truyền thống đơn vị anh hùng, luôn hoàn thành xuất sắc các chuyến bay chuyên cơ, bay vận tải, bay cứu hộ, tìm kiếm cứu nạn, bay biển, diễn tập và nhiều nhiệm vụ đột xuất ở các địa phương với các quân, binh chủng và lực lượng khác. Riêng năm 2010 năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các tổ chức Đảng được nâng cao rõ rệt, Đoàn có 100% các tổ chức Đảng đạt trong sạch vững mạnh và 100%, đảng viên hoàn thành nhiệm vụ. Công tác huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, đào tạo học viên cho Trường sĩ quan Không quân… được trú trọng, thực hiện bay ở nhiều nơi, cơ động chuyển sân, cơ động lực lượng, phương tiện dài ngày tại sân bay Kiến An (Hải Phòng), sân bay Gia Lâm (Hà Nội). Đoàn tổ chức 52 ban bay huấn luyện đạt 107% kế hoạch, thực hiện trên 400 chuyến bay nhiệm vụ. Trong phong trào xây dựng “Doanh trại chính quy, xanh, sạch, đẹp” cán bộ, chiến sĩ tranh thủ ngày, giờ nghỉ cải tạo hàng ngàn m2 nhà ở, đường nội bộ, trồng và chăm sóc hàng vạn mét vuông thảm cỏ và cây, hoa các loại, đoạt giải “Đơn vị xuất sắc” của toàn quân. Trong những nhiệm vụ đột xuất, Đoàn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ tham gia chữa cháy rừng quốc gia Hoàng Liên, bay chở hàng cứu trợ đồng bào các tỉnh miền Trung bị bão lụt, bay diễu binh kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội… được công nhận “Đơn vị quyết thắng”.

Đặc biệt trong cuộc diễn tập KB-DDT10 “Đánh bắt khủng bố, giải cứu con tin, xử lý bom mìn, cứu hộ, cứu nạn trên các phương tiện giao thông đường thủy nội địa năm 2010”; tình huống đặt ra là bọn khủng bố khi bị truy đuổi đã đột nhập lên tàu du lịch HN-0504 trên sông Hồng, khống chế lái tàu, hành khách và nhân viên làm con tin, ra yêu sách rút các lực lượng bao vây, thả một số tên trong tổ chức khủng bố vừa bị bắt, cung cấp tiền và máy bay cho chúng ra nước ngoài, nếu không sẽ cho nổ tàu du lịch. Đây là cuộc tập dượt với quy mô quốc gia, nhằm đánh giá trình độ tác chiến của các lực lượng công an, cảnh sát đặc nhiệm, đặc công, công binh, thông tin, thiết giáp, không quân… và tính năng, tác dụng, hiệu quả của các loại vũ khí, khí tài, công cụ hỗ trợï… rút kinh nghiệm trong công tác chỉ huy, hiệp đồng giữa các lực lượng khi có tình huống xảy ra. Đoàn bay Ba Vì có nhiệm vụ tham gia 3 tổ bay, trong điều kiện khu vực sông Hồng thường có sương mù, gió thổi mạnh, có khó khăn khi bay treo thả lực lượng cảnh sát đặc nhiệm lên tàu, diện tích mặt boong nhỏ, tàu lại chòng chành nghiêng đảo, trong thời gian khẩn trương nên đòi hỏi tính chính xác rất cao.

Đoàn chọn những phi công có nhiều kinh nghiệm đã từng bay hiệp đồng diễn tập, tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn rồi cơ động về sân bay Gia Lâm và dựng một đài đối không dã chiến bên bờ sông Hồng để điều hành. Vào lúc 9 giờ 30 phút ngày 10-11-2010, 3 tổ bay bắt đầu cất cánh triển khai đội hình bay quần thảo, bao vây, phong tỏa và uy hiếp đối phương từ trên không. Khi được lệnh tiến công, chiếc SAR-03 do Thượng tá Nguyễn Xuân Thanh lái chính, Thượng tá Phạm Văn Bất dẫn đường tiếp cận boong tàu rồi treo máy bay cho lực lượng cảnh sát đặc nhiệm đổ bộ xuống tàu đánh bắt khủng bố, giải cứu con tin. Chiếc SAR-01 do Trung tá Bùi Xuân Thúy lái chính, Thượng tá Đặng Văn Mến dẫn đường, bay thả phao cứu sinh để cứu hộ những người ra khỏi tàu. Tất các các hành động đều diễn ra nhịp nhàng, chính xác cao, đúng như ý định của Ban chỉ đạo diễn tập. Đoàn được Bộ Công an tặng bằng khen.

56 năm phát triển, từ chưa hiện đại đến chính quy hiện đại, Đoàn bay Ba Vì đã đoàn kết một lòng cùng nhau vượt qua khó khăn, gian khổ, hy sinh để hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao, phát huy truyền thống anh hùng, trong bảo vệ vững chắc vùng trời Tổ quốc.

Bài và ảnh: Tô Kiều Thẩm