*Một điểm khai thác cao lanh trái phép tại thị xã Phú Thọ.
*
Hầu hết các điểm khai thác cao lanh trái phép này đều có sự đồng thuận, giúp sức của một số hộ dân và sự buông lỏng quản lý của chính quyền các cấp cơ sở. Các điểm khai thác đều có chung “kịch bản” là người dân làm đơn xin hạ cốt nền gửi chính quyền xã, huyện và dễ dàng được chấp nhận. Ðây cũng chính là giấy phép, là "bùa hộ mệnh" để các đối tượng lợi dụng san hạ cốt nền khai thác cao lanh trái phép.

Nhiều nơi người dân còn xin “nạo vét ao hồ” để khai thác cao lanh. Như HTX dịch vụ nông nghiệp xã Liên Hoa (huyện Phù Ninh), mượn danh nghĩa nạo vét lòng hồ, lòng đập Gia Bà phục vụ tưới tiêu để đưa máy vào khai thác cao lanh rầm rộ như một đại công trường. Từ đây, hàng trăm tấn cao lanh đã được vận chuyển đi, trong khi chính quyền địa phương không hề có động thái gì vào cuộc để ngăn chặn.

Phó chủ tịch UBND xã Sơn Thủy (huyện Thanh Thủy) - Nguyễn Văn Dũng cho biết: Hằng năm, xã vẫn cấp phép cho một số hộ dân hạ cốt nền lấy mặt bằng sản xuất, kinh doanh. Nhiều diện tích nằm trong rừng, xa dân cư nên rất khó kiểm soát có hay không việc lợi dụng hạ cốt nền để khai thác cao lanh trái phép. Năm 2017, Sơn Thủy đã báo cáo cơ quan chức năng, đề nghị có biện pháp chấn chỉnh nhưng tình trạng này vẫn diễn ra và chính quyền địa phương chưa tìm ra hướng xử lý dứt điểm. Trong khi đó, Trưởng phòng Quản lý khoáng sản (Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Phú Thọ) - Nguyễn Xuân Toản cho rằng: Để kiểm soát, ngăn chặn tình trạng người dân lợi dụng xin hạ cốt nền để khai thác cao lanh trái phép thì vai trò của chính quyền địa phương là rất lớn.

Ước tính, mỗi năm có hàng chục quả đồi tại Phú Thọ bị san phẳng, hàng trăm nghìn tấn cao lanh được vận chuyển khỏi địa bàn và tài nguyên khoáng sản đang từng ngày, từng giờ bị chảy máu. Nhiều tuyến đường bị băm nát, nham nhở ổ trâu ổ gà, bụi bẩn lầy lội. Thực tế, việc khai thác cao lanh trái phép đang diễn ra tại nhiều địa phương nhưng rất ít bị các cơ quan chức năng phát hiện, xử lý. Dư luận đặt câu hỏi, phải chăng đã có sự đồng lõa, tiếp tay của chính quyền địa phương, khi tình trạng khai thác cao lanh trái phép diễn ra ngang nhiên, rầm rộ như hiện nay mà không có bất kỳ một biện pháp nào ngăn chặn?

**Ngọc Linh
**