Dịch viêm đường hô hấp cấp do Covid-19 gây ra, xuất phát từ Vũ Hán, Trung Quốc đang làm cả thế giới căng mình chống đỡ.

Nhìn thấy sự thiệt hại ở Italia, Tây Ban Nha, Anh, Pháp, Mỹ… chúng ta mới thấy sự sáng suốt trong lãnh đạo của Đảng, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và sự đồng lòng của toàn dân.

Qua 2 tháng chống dịch, không những chúng ta rút ra được nhiều bài học quý về y tế mà còn tìm ra nhiều cách làm mới để thích nghi với điều kiện dịch bệnh và Covid-19 đã giúp ta thức tỉnh nhiều điều.

Từ Covid-19, Thủ tướng đã chỉ thị và có hàng nghìn cuộc họp được chuyển sang gửi văn bản hay hội nghị trực tuyến. Nhìn lại trước đây, vào dịp đầu năm này các bộ, ngành, tỉnh, huyện, cơ quan, đơn vị đều tổ chức hội nghị tổng kết năm cũ, triển khai nhiệm vụ năm mới. Không ít hội nghị đại biểu bay từ phía Nam ra, chỉ họp 3-4 giờ lại bay về. Có hội nghị chỉ đơn thuần cấp trên giao nhiệm vụ hay giao ngân sách cho cấp dưới kết hợp chúc tết, hoan hỉ. Tất cả các chi phí ăn ở, đi lại của đại biểu đều được thanh toán bằng ngân sách nhà nước; năm nay khoản chi này chắc chắn sẽ giảm đáng kể mà hiệu quả công việc chắc không giảm.

Cũng theo quy định của Thủ tướng: Không tập trung đông người nên đã có hàng nghìn lễ kỷ niệm ngày thành lập cơ quan, đơn vị; lễ đón nhận Huân chương, cờ thưởng hay lễ phát động thi đua, lễ ra quân đầu năm hủy bỏ. Không thể phủ nhận giá trị tinh thần của các hoạt động này mang lại, nhưng chúng ta có thể làm bằng cách khác đỡ tốn kém hơn rất nhiều mà ý nghĩa mang lại vẫn rất tốt. Chẳng hạn như: tuyên truyền về lịch sử, truyền thống đơn vị trên các phương tiện thông tin đại chúng; tóm tắt lịch sử truyền thống đơn vị kèm quà tặng (nếu có) gửi các đại biểu tỏ lòng tri ân thay cho mít tinh gặp mặt. Còn lễ ra quân đầu năm, lấy đơn vị điểm làm trước rồi quay video gửi cho các đơn vị học tập, các đại biểu đỡ phải đi lại vất vả mà còn có thể xem đi, xem lại nhiều lần để rút kinh nghiệm. Từ chỉ đạo của Thủ tướng, hai việc này, năm nay chúng ta sẽ tiết kiệm được nhiều tỷ đồng.

Covid-19 như là một liều thuốc kích thích việc ứng dụng công nghệ thông tin vào các lĩnh vực của đời sống xã hội mà bình thường chắc phải mất một thời gian dài chúng ta mới đạt được. Đó là hàng loạt dịch vụ công được thực hiện tại Cổng thông tin điện tử của Chính phủ, của các bộ, ngành và địa phương, tháo gỡ bao khó khăn, vất vả cho người dân và hạn chế bệnh cửa quyền, tham nhũng vặt của một số cán bộ, công chức thoái hóa, biến chất.

Đó là việc thay đổi cách dạy, cách học của Ngành Giáo dục qua online, mở đường cho phương pháp giáo dục từ xa. Đó là việc tìm bạn hàng, đối tác, ký kết hợp đồng mua, bán nguyên liệu, sản phẩm qua internet vừa nhanh, vừa đỡ chi phí. Đặc biệt, việc mua hàng trên mạng, thanh toán điện tử từ số ít người trong một thời gian ngắn đã trở thành đa số ở thành thị và một số vùng ven.

Covid-19 còn làm được một điều mà nhiều năm nay chúng ta đã tốn không biết bao nhiêu giấy, mực, bao nhiêu hội nghị để tuyên truyền, vận động vẫn không thành không thành. Đó là việc cưới xin. Những năm 70-80 của thế kỷ trước, đám cưới theo “nếp sống mới”, thật đơn giản, đầm ấm. Khi kinh tế phát triển, một số người khá giả tổ chức ăn uống linh đình, “con gà tức nhau tiếng gáy” cứ thế cưới xin ngày một to ra và trở thành một hủ tục. Người tổ chức đám cưới thì tính toán mời ai, bỏ ai, cỗ bàn thế nào?... Người được mời, nhất là những người thu nhập thấp, nhận được thiếp vừa mừng, vừa lo, người hưởng lợi, chỉ là các trung tâm tổ chức tiệc cưới. Khi Covid-19 ập đến, nhiều đám cưới đã rút gọn quy mô, có đám chỉ giới hạn mỗi họ 20-30 người, có đảm chỉ đăng ký kết hôn rồi báo hỷ. Đây sẽ là tiền đề để xã hội trở về với nếp sống đẹp mới bị quên lãng.

Còn nhiều, nhiều lắm… Covid-19 đã thức tỉnh chúng ta nhiều điều. Nó dạy con người bình đẳng, không phân biệt giàu, nghèo, địa vị cao, thấp … không chừa một ai cả. Nó giúp giữ chân các “sâu rượu” không sa vào các cuộc nhậu, giữ chân người “vô công rồi nghề” chuyên túm năm, tụm ba xoi mói người khác…

Covid -19 dạy ta hãy bỏ bớt lối sống xa hoa, phù phiếm, tiêu dùng quá nhiều dẫn dến hủy hoại môi trường, sinh thái. Nó cảnh tỉnh con người bớt tham lam, cướp giật, sống vô lương tâm, cốt có nhiều tiền, nhưng rốt cuộc chết cũng không mang theo được và cả những ai không lo “tích cốc, phòng cơ”, có đồng nào xào đồng ấy. Covid-19 còn là dịp khơi dậy tinh thần tương thân, tương ái của dân tộc ta với những việc làm bình dị mà cao quý như: dành cho nhau nơi ở, nhường cho nhau miếng ăn, tặng cho nhau chiếc khẩu trang vv...

Covid-19 đang là một thảm họa, đe dọa tính mạng con người, làm suy thoái kinh tế, xã hội đảo lộn. Bên cạnh những tổn thất nặng nề, Covid-19 cũng cho chúng ta nhiều bài học, nhiều vấn đề phải suy ngẫm để đất nước ngày một phát triển, để con người sống tốt hơn.

Đỗ Công Huynh