Hội thảo khoa học kỷ niệm 60 năm Ngày mở Đường Hồ Chí Minh trên biển tại điểm cầu T.P Hải Phòng.
Ngày 23-10-1961, thực hiện chủ trương của Bộ Chính trị, Quân ủy T.Ư, Bộ Quốc phòng quyết định thành lập Đoàn 759, làm nhiệm vụ vận chuyển chiến lược trên biển chi viện chiến trường miền Nam. Quyết định đó thể hiện tầm nhìn chiến lược và sáng tạo của Bộ Chính trị mà trực tiếp là Quân ủy T.Ư và Bộ Tổng tư lệnh, đánh dấu mốc lịch sử quan trọng, mở ra bước phát triển mới của tuyến đường vận tải chiến lược trên biển chi viện cho chiến trường miền Nam.
Thực hiện Chỉ thị của Ban Bí thư T.ƯĐảng về kỷ niệm 60 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh trên biển (23-10), Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với Ban Tuyên giáo T.Ưvà T.PHải phòng tổ chức Hội thảo khoa học “Đường Hồ Chí Minh trên biển - Kỳ tích lịch sử và bài học đối với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc”. Hội thảo diễn ra ngày 19-10-2021 bằng hình thức trực tuyến tại T.P Hải Phòng và 25 điểm cầu với 700 đại biểu trên toàn quốc. Dự Hội thảo tại điểm cầu T.P Hải Phòng có đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa - Bí thư T.Ư Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo T.Ư; Thượng tướng, Tiến sĩ Lê Huy Vịnh -Ủy viên T.Ư Đảng, Ủy viên Quân ủy T.Ư, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Trưởng ban Chỉ đạo Hội thảo; đồng chí Trần Lưu Quang - Ủy viên T.Ư Đảng, Bí thư Thành ủy Hải Phòng, đồng Trưởng ban Chỉ đạo Hội thảo; các đồng chí Phó ban Chỉ đạo Hội thảo. Đặc biệt, dự Hội thảo có Đại tướng Phạm Văn Trà - nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Bí thư Quân ủy T.Ư, nguyên Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; Thượng tướng Phạm Thanh Ngân - nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam.
Thượng tướng Phạm Hồng Hương - Phó Chủ tịch Hội CCB Việt Nam dự Hội thảo tại điểm cầu Hải Phòng. Đồng chí Trần Lưu Quang - Bí thư Thành ủy Hải Phòng phát biểu chào mừng.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thượng tướng Lê Huy Vịnh khẳng định: Cùng với thời gian, con đường huyền thoại - Đường Hồ Chí Minh trên biển với những chiến công hiển hách của lực lượng Hải quân và nhân dân các tỉnh duyên hải nơi tuyến đường đi qua, đã đi vào lịch sử dân tộc như một kỳ tích. Tầm vóc, ý nghĩa và những bài học kinh nghiệm quý báu của Đường Hồ Chí Minh trên biển vẫn còn nguyên giá trị trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN ngày nay.
Đường Hồ Chí Minh trên biển là một trong những phát kiến xuất sắc của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Từ chủ trương đúng đắn đó, Quân ủy T.Ư, Bộ Quốc phòng, Bộ Tổng Tư lệnh đã chỉ đạo các cơ quan, đơn vị triển khai thực hiện với tinh thần, quyết tâm cao nhất, khắc phục mọi khó khăn, thử thách, vượt qua mọi hy sinh, gian khổ, thông tuyến và vận chuyển được vũ khí đến những địa bàn chiến lược, xa hậu phương miền Bắc, vào thời điểm tuyến chi viện Trường Sơn chưa vươn tới. Đó thực sự là một kỳ tích trong điều kiện con người, phương tiện của ta, đặc biệt là phải vượt qua sự ngăn chặn, đánh phá quyết liệt của địch.
Hội thảo khoa học hôm nay là hoạt động thiết thực kỷ niệm 60 năm Ngày mở Đường Hồ Chí Minh trên biển; là dịp để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ôn lại truyền thống đấu tranh anh dũng của các thế hệ cha anh, tưởng nhớ đến các đồng bào, đồng chí đã chiến đấu, hy sinh trên con đường huyền thoại đó. Đồng thời, giúp chúng ta nhận thức sâu sắc, đầy đủ hơn tầm vóc, ý nghĩa lịch sử cũng như những bài học kinh nghiệm có giá trị thực tiễn đối với sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt là trong công cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc cũng như trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trên biển, đảo hiện nay.
Báo cáo đề dẫn Hội thảo khoa học, Trung tướng Trịnh Văn Quyết - Ủy viên T.Ư Đảng, Ủy viên Quân ủy T.Ư, Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam, Phó trưởng Ban Chỉ đạo Hội thảo đã khái quát bối cảnh lịch sử, sự ra đời và quá trình xây dựng, chiến đấu, trưởng thành cùng những chiến công xuất sắc của tuyến vận chuyển chiến lược Đường Hồ Chí Minh trên biển.
Quá trình xây dựng, phát triển Đường Hồ Chí Minh trên biển trải qua nhiều giai đoạn, gắn liền với các thời kỳ phát triển của cách mạng miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Cán bộ, chiến sĩ các “Đoàn tàu không số” rất mưu trí, sáng tạo tìm ra mọi phương thức vận chuyển hiệu quả, như: Địch phong tỏa biển gần, đường trong, ta đi biển xa, đường ngoài; địch phong tỏa theo tuyến biển dài, ta đi phân đoạn; địch ngăn chặn tuyến này, bến này, ta mở ra tuyến khác, bến khác…
Trong suốt 14 năm (1961-1975), Đường Hồ Chí Minh trên biển đã tổ chức được 1.879 lượt tàu thuyền, vận chuyển 152.876 tấn vũ khí trang bị kỹ thuật, thuốc chữa bệnh, 80.026 cán bộ, chiến sĩ từ miền Bắc vào miền Nam; chiến đấu hàng trăm trận với máy bay, tàu chiến Mỹ - ngụy.
Đồng chí cũng nêu rõ những yêu cầu của Hội thảo là cần tập trung làm sâu sắc hơn, sáng tỏ hơn một số vấn đề để một lần nữa góp phần làm sâu sắc tầm vóc, ý nghĩa, rút ra những bài học lịch sử từ kỳ tích Đường Hồ Chí Minh trên biển.
13 ý kiến của các đại biểu tại Hội thảo tập trung phân tích sâu, làm rõ những vấn đề trên cả về lý luận và thực tiễn. Đặc biệt là những tư liệu quý, những kỷ niệm sâu sắc về Đoàn tàu không số. Đại tướng Phạm Văn Trà nêu bật ý nghĩa, giá trị của những chuyến chở vũ khí của Đoàn tàu không số đối với sự phát triển, chiến đấu và chiến thắng của Quân khu 9 trong đầu những năm 1960. Đại tá Bùi Tư - người đã trực tiếp tham gia nhiều chuyến tàu không số kể lại những kỷ niệm với nhiều tư liệu quý về những chuyến tàu đầy gian nan, vất vả, hy sinh...
Trình bày tổng hợp tham luận, Thiếu tướng, Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Nhiên - Viện trưởng Viện Lịch sử quân sự Việt Namcho biết: Ban Tổ chức Hội thảo đã nhận được gần 90 báo cáo tham luận của các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng, các Ban, Bộ, ngành T.Ư và các địa phương, các đầu mối trực thuộc Bộ Quốc phòng, các nhân chứng lịch sử, các nhà khoa học trong và ngoài quân đội… các tham luận đi sâu phân tích, luận giải từng nội dung cụ thể, nhưng tất cả đều tập trung làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn:
Đường Hồ Chí Minh trên biển thể hiện tầm nhìn chiến lược, quyết sách đúng đắn, sáng tạo của Đảng Lao động Việt Nam, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh
Đường Hồ Chí Minh trên biển - một chiến công xuất sắc, bản anh hùng ca về ý chí, sức sáng tạo của con người Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh. Cán bộ, chiến sĩ “Đoàn tàu không số” đã lập nên những kỳ tích anh hùng trong những hoàn cảnh muôn vàn khó khăn, ác liệt; biết vượt lên tất cả là chiến thắng chính bản thân mình. Tiêu biểu như các tàu: 41, 42, 154...; các đồng chí: Bông Văn Dĩa, Phan Văn Nhờ (tức Tư Mau), Nguyễn Phan Vinh, Nguyễn Văn Hiệu... là điển hình của những tập thể, cá nhân anh hùng, cùng biết bao người con ưu tú của Tổ quốc đã anh dũng hy sinh ở lại với con đường biển, hóa thân thành sóng nước.
Đường Hồ Chí Minh trên biển là biểu hiện sinh động của tình đoàn kết quân dân, phát huy sức mạnh tổng hợp to lớn để giành thắng lợi
Bế mạc Hội thảo, Thượng tướng Lê Huy Vịnh nhấn mạnh thêm một số vấn đề: Hội thảo tiếp tục khẳng định Đường Hồ Chí Minh trên biển là một phát kiến trong đường lối, chủ trương lãnh đạo của Đảng ta, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh; lập nên kỳ tích lịch sử và trở thành một trong những nhân tố góp phần vào thắng lợi trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước.
Những bài học, kinh nghiệm quý tiếp tục tổng kết, từ tổ chức thành công Đường Hồ Chí Minh trên biển cần được gìn giữ và phát huy mạnh mẽ trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới.
Bài và ảnh: Vũ Quang Huy