Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo, với mục tiêu tăng trưởng GDP ít nhất 8% trong năm 2025, các bộ, ngành, địa phương phải có các chỉ tiêu tăng trưởng mới, trình các cấp có thẩm quyền thông qua để thực hiện - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
Bài 3:
XÂY DỰNG MÔ HÌNH NHÀ NƯỚC CỦA DÂN, DO DÂN, VÌ DÂN
Việc tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị thời gian gần đây có ý nghĩa sống còn đối với sự phát triển của đất nước. Đây là đòi hỏi tất yếu mang tính khách quan nhằm đáp ứng yêu cầu sự phát triển nhanh, bền vững của Việt Nam trước xu thế, vận hội mới. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực công cuộc cải cách bộ máy của hệ thống chính trị vẫn gặp không ít khó khăn thách thức và những vấn đề đặt ra.
Những vấn đề đặt ra trong tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị
Trước hết, trong quá trình sắp xếp bộ máy, về mặt tổ chức bộ máy hành chính của hệ thống chính trị các cấptrong cả nước còn có sự chồng chéo từ Trung ương cho đến địa phương, đây là điều diễn ra khá phổ biến, dồn trách nhiệm lên giải quyết công việc cho người đứng đầu. Theo Báo cáo của Bộ Nội vụ, trong quá trình già soát chức năng có tới 20% cơ quan và đơn vị phát hiện có sự chồng chéo chức năng, nhiệm vụ.21
Thứ hai, những tồn tại trong giải quyết vấn đề nhân sự. Đây là vấn đề nhạy cảm, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi, công việc, tâm lý của nhiều cán bộ, công chức nhà nước.Phát biểu kết luận phiên thảo luận về dự án Luật Việc làm (sửa đổi) tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 7, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho biết: vừa qua có khoảng 100.000 người bị ảnh hưởng khi sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy ở cấp Trung ương; nhưng hiện nay, khi tiếp tục sắp xếp, tinh gọn bộ máy cấp tỉnh, xã và bỏ cấp huyện thì số người bị ảnh hưởng có thể gấp đôi hoặc nhiều hơn nữa. Theo dự thảo Nghị quyết mới nhất của Uỷ ban thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính, do Bộ Nội vụ soạn thảo22, số xã phường trêncả nước giảm từ 10.035 xuống khoảng 5.000 người.Đối tượng nghỉ hưu trước tuổi không chỉ gồm những người còn ít năm công tác mà cả những người có thời gian làm việc lên tới 10 năm, những người đang vào độ chín của nghề.
Thứ ba, cần đặc biệt quan tâm đến vấn đề giải quyết chính sách cho các đối tượng sau tinh giảm. Theo báo cáo tổng kết cải cách hành chính của Bộ Nội vụ từ năm 2015 - 2021, cả nước tinh giản được 79.000 biên chế, song chính sách hỗ trợ cán bộ, công chức bị tinh giản vẫn còn nhiều bất cập. Những khó khăn đó không chỉ làm chậm tiến độ tinh giản bộ máy mà còn là nguy cơ mất niềm tin của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước.
Những kiến nghị để xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân
Điều 1 Hiến pháp năm 1946 đã khẳng định: “Nước Việt Nam là một nước dân chủ cộng hòa. Tất cả quyền bính trong nước là của toàn thể nhân dân Việt Nam, không phân biệt nòi giống, gái trai, giàu nghèo, giai cấp tôn giáo”.
Tư tưởng vì dân là tư tưởng xuyên suốt trong quá trình lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Từ thành công của cách mạng tháng 8/1945 mở ra kỷ nguyên tự do, độc lập cho dân tộc đến giai đoạn 1946- 1975 cả nước bước vào kỷ nguyên mới xây dựng Chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc.Đến nay đất nước ta đang dần bước vào một kỷ nguyên phát triển mới, theo như Tổng Bí thư Tô Lâm “Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc”,trong đó Tổng Bí thư nhấn mạnh: Đó là kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh, kỷ nguyên thịnh vượng dưới sự lãnh đạo, cầm quyền của Đảng Cộng sản, xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Mọi người dân đều có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, được hỗ trợ phát triển làm giàu, đóng góp ngày càng nhiều cho hòa bình, ổn định phát triển cả khu vực và thế giới.Tuy nhiên, để đạt được những mục tiêu đề ra cho kỷ nguyên mới, việc thực hiện tinh bộ máy tinh gọn bộ máy nhằm sàng lọc đội ngũ cán bộ đủ đức, đủ tài góp phần xây dựng đất nước trong giai đoạn hiện nay đã và đang đặt ra những vấn đề thách thức lớn. Vấn đề đặt ra ở đây là sau tinh gọn bộ máy chúng ta giải quyết tốt nhất không để sự chồng chéo, trong phân công nhiệm vụ, phân cấp, phân quyền rành mạch là nhân tố quyết định thành công của nhiệm vụ chiến lược. Để thực hiện từng bước đi vững chắc, những chủ trương của Đảng, Nhà nước trong kỷ nguyên mới, thời gian tới chúng ta cần giải quyết tốt những tồn tại trong cuộc cách mạng bộ máy hiện nay.
Thứ nhất: cần có sự phân định rõ ràng phân công nhiệm vụ đảm bảo một số bộ, ban ngành từ Trung ương đến địa phương tham gia quản lý một lĩnh vực tránh chồng chéo nhiệm vụ, vừa đảm bảo tính thống nhất trong quản lý của Chính phủ theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2019). Do đó, việc phân định chức năng, nhiệm vụ rõ ràng phải được thực hiện một cách khoa học, bài bảng, không bỏ sót nhiệm vụ quan trọng, đồng thời kiên quyết chấm dứt tình trạng trùng lặp, gây lãng phí. Đồng thời, nhất quán với nguyên tắc một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì, chịu trách nhiệm.
Thứ hai: Bộ Nội vụ cần tham mưu hình thành được cơ chế, chính sách đủ mạnh đủ ưu đãi để khuyến khích người tài, hỗ trợ người lao động khi người lao động nghỉ sớm; hình thành hạ tầng pháp lý cho bộ máy hoạt động. Các bộ, ngành, địa phương cần hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường lao động, vì đây là công cụ hữu hiệu phục vụ công tác quản lý, nghiên cứu, hoạch định chính sách, cung cấp cho doanh nghiệp góc nhìn thực tiễn về thị trường lao động để có định hướng thu hút nhân lực, nhân tài từ khu vực công chuyển sang, phù hợp nhu cầu sử dụng.Ngoài ra, cần đánh giá và lựa chọn đúng cán bộ trong tinh gọn bộ máy, loại bỏ được người lười biếng trong bộ máy, thu hút người tài cho nền hành chính công.Tiếp tục quan tâm hoàn thiện các cơ chế, chính sách về công tác cán bộ, trong đó chú trọng đổi mới về công tác đào tạo, bồi dưỡng, thu hút nhân tài và giữ chân nhân tài; hoàn thiện tiêu chí đánh giá cán bộ, công chức, viên chức dựa trên kết quả thực hiện, nhiệm vụ, chức trách được giao.Xây dựng đội ngũ cán bộ cốt cán đủ phẩm chất, năng lực, trách nhiệm và tâm huyết.
Theo đồng chí Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình: bộ máy có khoa học bao nhiêu, tinh gọn hợp lý bao nhiêu thì hiệu lực, hiệu quả của bộ máy do con người quyết định:“làm sao kết hợp với tinh gọn nhưng sắp lại đội hình, lựa chọn được tinh hoa, những người thực sự tâm huyết, thực sự có đóng góp, có kinh nghiệm, bản lĩnh”.
Thứ ba: tiếp tục tham mưu triển khai các nội dung cải cách chính sách tiền lương theo Kết luận số 83-KL/TW của Bộ Chính trị và xây dựng báo cáo của Chính phủ trình tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV (dự kiến khai mạc ngày 5/5) về thực hiện cải cách tiền lương, điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội, qua đó tạo động lực phát huy hình thái nguồn nhân lực mới để bổ sung cho tăng trưởng khu vực kinh tế tư nhân.
Thứ tư,chú trọng triển khai Nghị quyết 57 - NQ/TW về "Đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới, sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia" đồng bộ, toàn diện, tích cực, hiệu quả. Đây là một thách thức lớn đòi hỏi Việt Nam trong kỷ nguyên mới cần thúc đẩy toàn diện chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo trong nhiều lĩnh vực như công nghệ, giáo dục, y tế và quản trị.Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Hoà Bình nhấn mạnh:“phải xây dựng được nền hành chính ứng dụng số càng nhiều càng tốt, đó mới là nền hành chính công khai, minh bạch, hoạt động hiệu lực và hiệu quả”.
Để khai thác tốt tiềm năng của Al, cần có chiến lược phát triển đồng bộ, đầu tư cơ sở hạ tầng công nghệ nâng cao năng lực đặt nền tảng vững chắc cho tương lai số. Cần đặt biệt coi trọng việc ứng dụng Al ngay từ đầu trong các bậc học ở Việt Nam, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa.Tổ chức các khóa học kỹ năng số, kỹ năng thông tin cho giáo viên, học sinh, sinh viên. Xây dựng khung chương trình pháp lý về bảo mật thông tin và sử dụng dữ liệu là điều cần thiết để bảo vệ quyền lợi của người học. Đây là vấn đề cần đầu tư dài hạn với cơ chế chính sách đồng bộ điều này góp phần đào tạo nguồn nhân lực số chất lượng cao, đáp ứng ứng yêu cầu trong thời đại số.
Tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị thời gian qua đã tạo ra những bước đi đột phá quyết liệt quan trọng góp phần thúc đẩy sự phát triển nhanh bền vững của nền kinh tế xã hội đưa nước ta "vươn mình hội nhập quốc tế" bắt kịp với xu thế tiến bộ trên thế giới. Không dừng lại ở đó, chủ trương tinh gọn bộ máy nhà nước góp phần đem lại lợi ích chính đáng cao nhất cho nhân dân và doanh nghiệp, thể hiện giá trị nhân văn cao đẹp của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
Thiếu tá Nguyễn Thị Thu Thanh
(Phòng Tuyên huấn, Bộ Tổng Tham mưu)
21Theo Vov Đài tiếng nói Việt Nam (ngày 03/04/2025) "Bỏ cấp huyện, sáp nhập xã: Mỗi xã, phường cần ít nhất 50 - 60 cán bộ"
22Theo Vov Đài tiếng nói Việt Nam (ngày 03/04/2025) "Bỏ cấp huyện, sáp nhập xã: Mỗi xã, phường cần ít nhất 50 - 60 cán bộ"