Chất này được sinh ra trong phản ứng hóa học giữa các chất amoniac và sulphites để tạo ra màu nâu đặc trưng của loại nước giải khát này. CSPI cho biết, trong chương trình quốc gia về độc chất (NTP) của Viện Khoa học về Sức khỏe môi trường quốc gia Mỹ, các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu tác hại của chất 4-MIE trên động vật. Kết quả cho thấy, hóa chất này có thể gây ra ung thư phổi, gan, tuyến giáp và bệnh bạch cầu ở chuột. Sau khi tiến hành khảo sát các loại đồ uống ở Washington, CSPI đã tìm thấy trong thành phần nước giải khát của Pepsi có chứa từ 145 đến 153 microgram chất 4-MIE trong 2 lon loại 340 ml; còn hai mẫu sản phẩm của Coca-cola cũng có từ 142 đến 146 microgram trong mỗi lon. Riêng dòng giải khát dành cho người ăn kiêng của Coca-cola (Diet Coke) chứa từ 103 đến 113 microgram 4-MI trong mỗi lon. Và Trung tâm CSPI cáo buộc rằng, chất 4-MIE của Coca - Cola và Pepsi phải chịu trách nhiệm cho hàng nghìn trường hợp bệnh nhân ung ở Mỹ mỗi năm. Xuất phát từ nghiên cứu này, cơ quan chức năng của bang California đã yêu cầu nhà sản xuất phải ghi cảnh báo lên tất cả các loại thực phẩm và đồ uống có chứa nhiều hơn 29 microgram 4-MIE (tức là mức thấp hơn nhiều so với nồng độ tìm thấy trong sản phẩm của hai hãng nước ngọt trên). Tuy nhiên liên quan đến vấn đề này, Cơ quan quản lý Dược và Thực phẩm Mỹ (FDA) cho biết, hiện tại giới hạn cho phép của 4-MI trong chất tạo màu nâu caramel là 250 ppm, cao hơn 1.000 lần so với nồng độ tìm thấy trong các sản phẩm của Coca-Cola và Pepsi. Như thế, các con chuột phải uống hết 1.000 lon nước giải khát mới có thể đạt tới mức gây ung thư cho chúng. Cũng chung quan điểm này, Hiệp hội Đồ uống Mỹ lập luận rằng công bố của CSPI không đủ cơ sở khoa học bởi hiện chưa có một nghiên cứu nào khẳng định 4-MIE có thể gây ung thư cho người. Trong khi không phải kết quả thí nghiệm nào trên động vật cũng ảnh hưởng tương tự như ở con người. Và vấn đề ở đây đòi hỏi phải có một cuộc nghiên cứu dịch tễ học mới khẳng định được. Tờ ABC News cũng đưa tin, hai "ông trùm" về nước giải khát là Coca - Cola và Pepsi vẫn khẳng định sản phẩm của mình là an toàn và có hàm lượng 4-MIE trong giới hạn cho phép. Song mặt khác để không phải dán nhãn cảnh báo ung thư do bang California quy định, hai hãng này sẽ thay đổi công thức sản xuất chất tạo màu đang sử dụng để giảm hàm lượng chất 4-MIE trong sản phẩm của mình. Ngoài bệnh ung thư, ABC News còn đề cập đến nguy cơ về một số vấn đề sức khỏe đối với người uống nhiều nước ngọt, trong đó bao gồm cả bệnh béo phì. "Nếu bạn muốn làm một điều gì đó có lợi cho sức khỏe thì chỉ có một điều mà bạn có thể làm ngay hôm nay mà có hiệu quả lớn nhất là cắt giảm lượng nước soda và các loại nước uống có đường", bài báo viết. Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Khoa Mỹ, Giám đốc Đối ngoại Công ty Coca-Cola khu vực Đông Nam Á cho biết, tất cả các sản phẩm của đơn vị đang tiêu thụ trên thị trường đều tuân thủ các qui định tại mọi quốc gia. Các cơ quan quản lý, trong đó có Việt Nam, đã phê chuẩn việc sử dụng chất tạo màu caramel trong các dòng sản phẩm của công ty. "Coca-Cola không đồng tình với quyết định của bang California về việc dựa trên nghiên cứu của CSPI để đưa ra quy định bắt buộc phải có nhãn cảnh báo đối với một số sản phẩm có chứa chất 4-MEI ở dạng vết được hình thành khi một số loại thực phẩm, trong đó có caramel, được đun nấu. Các bằng chứng khoa học không ủng hộ quan điểm của bang California vốn chỉ áp dụng cho một tiểu bang của Mỹ. Không có bất kỳ một tác hại nào về sức khỏe ở California hay ở bất kỳ nơi nào khác", ông Mỹ khẳng định. Trả lời cho câu hỏi về việc Coca-Cola có thay đổi công thức tạo màu trong nước giải khát để tránh gây ung thư, ông Mỹ nói, công ty đã đề nghị các nhà cung cấp chất tạo màu caramel thực hiện các điều chỉnh về quy trình sản xuất cần thiết để đáp ứng các yêu cầu của bang California. "Mặc dù chúng tôi tin rằng không có bất kỳ nguy hại về sức khỏe nào dẫn đến những thay đổi đó, chúng tôi vẫn yêu cầu các nhà cung cấp chất màu caramel thực hiện bước đi này để các sản phẩm của chúng tôi không bị điều chỉnh bởi những cảnh báo không có cơ sở khoa học. Điều quan trọng phải lưu ý là các điều chỉnh này không thay đổi sản phẩm của chúng tôi.”, ông Mỹ nói. Trong thông cáo gửi các cơ quan truyền thông, đại diện Công ty PepsiCo Việt Nam cũng khẳng định sản phẩm của mình là an toàn và tuân thủ đầy đủ những quy định của các quốc gia về hàm lượng 4-MEI cho phép. Hải Anh (TH)