Sơ đồ trận đánh của Tiểu đoàn 72 ở trận địa Đại Chu.
Lịch sử chiến đấu và chiến thắng của Sư đoàn phòng không 361 Anh hùng đã được tổng kết, ghi lại 25 trận đánh của đơn vị trong Chiến dịch 12 ngày đêm “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” năm 1972, có 3 trận đánh nổi bật bắn rơi B-52 tại địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Trong đó có thể nói, trận đánh bắn rơi tại chỗ chiếc B-52 của Tiểu đoàn 72, Trung đoàn 285, Sư đoàn 363 tăng cường cho lực lượng chiến đấu của Trung đoàn 261, Sư đoàn 361 là trận đánh xuất sắc nhất, hiệu quả cao nhất .
Nhớ lại, ngay từ ngày 21-12-1972, Tiểu đoàn 72 được lệnh cơ động từ Hải Phòng lên tăng cường cho lực lượng chiến đấu của Trung đoàn 261, Sư đoàn 361 và trận địa được triển khai tại thôn Đại Chu, xã Long Châu, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh ngay trong đêm. Đến đêm 27-12-1972, đế quốc Mỹ đã sử dụng tới 54 lần máy bay B-52 và 66 lần máy bay chiến thuật loại F-4, F-105 và F-111 yểm trợ tập trung đánh vào khu vực Đông Anh, Yên Viên, Bạch Mai, Văn Điển, Khuyến Lương, Đa Phúc, Dục Nội, Cổ Loa (Hà Nội)...
Cũng trong đêm 27-12, phi công Phạm Tuân nhận lệnh cất cánh bất ngờ từ sân bay Yên Bái, sau khi lấy độ cao, bằng 2 quả tên lửa được trang bị trên máy bay MiG.21, tiêu diệt 1 máy bay B-52 của Mỹ. Đây là chiếc máy bay B-52 đầu tiên bị không quân ta bắn rơi trong chiến dịch này.
Vào lúc 23 giờ 2 phút, sau khi nhận được lệnh của Trung đoàn phó, giao nhiệm vụ tiêu diệt tốp B-52 mang số hiệu 419 từ hướng tây đang lao vào đánh phá Hà Nội, toàn Tiểu đoàn vào báo động cấp 1. Tiểu đoàn trưởng Phạm Văn Chắt lệnh cho sĩ quan điều khiển Nguyễn Văn Dựng và kíp trắc thủ cự ly Nguyễn Văn Tuyền, trắc thủ góc tà Nguyễn Đức Chiêu cùng trắc thủ phương vị Trương Đăng Khoa tiến hành sục sạo phát hiện mục tiêu nhưng không thấy gì, chỉ xác định dải nhiễu đậm đặc ở phương vị 180.
Đến 23 giờ 6 phút, Tiểu đoàn trưởng ra lệnh phóng 2 quả đạn: Quả 1 góc tà 17 độ 30’ phương vị 198. Quả 2 góc tà 18 độ, phương vị 200, giãn cách 12s. Bám chính xác vào giữa dải nhiễu đậm và mịn; với phương pháp bám sát bằng tay, chế độ điều khiển 3 điểm. Kết quả là cả 2 quả đạn nổ tốt, quả thứ nhất gặp mục tiêu ở cự ly 36, phương vị 203, quả thứ hai gặp mục tiêu ở cự ly 32, phương vị 205, còn cự ly 34 dải nhiễu bị tách ra. Sĩ quan điều khiển Nguyễn Văn Dựng báo cáo: Mục tiêu đã bị tiêu diệt và quan sát bằng mắt thấy máy bay B-52 cháy, rơi về phía Hà Nội. Kết quả đúng là chiếc B-52 này trong tốp 419 chưa kịp cắt bom đã bị bắn cháy, rơi nhiều mảnh xuống đường Hoàng Hoa Thám và bộ phận đầu máy rơi xuống hồ Hữu Tiệp, phường Ngọc Hà, Hà Nội vào lúc 23 giờ 9 phút.
Có thể nói, đây là một trận đánh lịch sử có một không hai, máy bay B-52 bị bắn rơi tại chỗ và rơi ngay giữa lòng Thủ đô Hà Nội, khi nó chưa kịp cắt bom. Hiện nay xác chiếc máy bay ấy vẫn còn trong lòng hồ Hữu Tiệp và đó là bằng chứng không thể chối cãi về sự thất bại thảm hại của không lực Hoa Kỳ, khẳng định chiến thắng vĩ đại của dân tộc ta trong thế kỷ XX. Trận đánh của Tiểu đoàn 72 tên lửa Anh hùng đứng chân tại thôn Đại Chu, xã Long Châu, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh là điển hình của một trận chiến đấu xuất sắc và hiệu quả cao nhất trong lịch sử 25 trận chiến đấu của Sư đoàn 361 bắn rơi B-52 trong chiến dịch 12 ngày đêm “Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không” năm 1972.
TRẦN VỌNG (Ghi theo lời kể của đồng chí Nguyễn Văn Dụ - nguyên Chính trị viên Tiểu đoàn 72 tên lửa)