Câu thành ngữ trên rất đúng với cách xử lý “quả bom nổ chậm” nhà chung cư ở nước ta hiện nay, do không quy định cụ thể thời hạn nhà chung cư - vấn đề  đang thu hút rất nhiều ý kiến của các chuyên gia, xem lẫn với lo lắng của những người sở hữu nhà chung cư.

Đáng chú ý là Bộ Xây dựng vừa đề xuất quy định sở hữu nhà chung cư có thời hạn và đưa ra hai phương án, hoặc là “Bổ sung quy định mới về thời hạn sở hữu nhà chung cư được xác định căn cứ vào thời hạn sử dụng công trình theo quy định của pháp luật xây dựng”; hoặc là “Giữ nguyên như quy định hiện hành, thì việc xử lý các tình huống cụ thể của nhà chung cư được thực hiện theo Nghị định số 69/2021/NĐ-CP, nay được cụ thể hóa tại Chương V của Luật này.

Cả hai phương án trên đều đang vấp phải những “băn khăn có lý” của công luận, cho là khó thực hiện: Nếu quy định thời hạn nhà chung cư thì hết thời hạn người ở nhà chung cư đi đâu? Ai giải quyết? Đó là chưa nói số lượng lớn nhà chung cư hiện nay không quy định thời hạn sử dụng. Nhưng nếu không quy định thì đến lúc nhà chung cư hỏng dựa vào đâu để giải quyết?

Phương án hai lại càng không được, vì càng để lâu việc không quy định thời hạn nhà chung cư càng mang lại béo bở cho chủ xây dựng nhà chung cư và càng dồn “sổ đỏ” căn hộ chung cư vào những mâu thuẫn quyền lợi: Đi đâu?, khi mà nhà hỏng.

Trong số những “tham mưu” có lý nhất, là của GS. Đặng Hùng Võ. Đại ý:  Văn hoá “Nhà ở đời trước dành dụm cho đời sau” ở nước ta còn rất nặng nề. Hơn nữa người được cấp sổ đỏ căn hộ nhà chung cư là đương nhiên có cả phần đất vĩnh viễn trong khuôn viên toà nhà chung cư đó. Còn phương án hai sẽ “dồn gánh nặng” vào Nhà nước.

Trong thực tế không nhà nước nào giải quyết nổi hậu quả việc cấp nhà cho các hộ chung cư, khi mà chung cư hỏng, nên sẽ “đẻ” ra rất nhiều tiêu cực, tạo ra mảnh đất màu mỡ cho tham nhũng, tiêu cực.

Cách làm tốt nhất, khả thi nhất là thực hiện theo đúng quy luật của kinh tế thị trường “thuận mua, vừa bán” để thành lập “Quỹ xây dựng lại nhà chung cư” do từng chung cư quản lý, sử dụng. Đây hoàn toàn là thoả thuận giữa người mua và người bán, nhưng phải mang tính pháp lý.

Như vậy, việc mua bán nhà chung cư sẽ trở nên minh bạch, công khai cả về chất lượng, cũng như thời hạn công trình, hoàn toàn khắc phục được tình trạng người mua không biết chất lượng thật của công trình.

Hiện nay chưa được vội đưa ra cả hai phương án trên, vì còn đang thiếu những yếu tố “bảo đảm đủ” cho “Quỹ xây dựng lại nhà chung cư” ra đời.  

Huy Thiêm