Cũng như bao tờ báo trên lãnh thổ Việt Nam, cứ đến dịp cuối năm, cán bộ, phóng viên Báo Cựu chiến binh Việt Nam lại hồ hởi, háo hức với công việc làm báo Xuân để đón chào năm mới…
Báo đặc biệt và báo Xuân
Mỗi năm, tờ báo cũng đã thực hiện các số đặc biệt để kỷ niệm, chào mừng một sự kiện, hay dịp lễ nào đó. Khi ấy, kế hoạch cũng được xây dựng sớm, rồi phân công, phân nhiệm đi viết bài, đặt bài, biên tập để đến đúng ngày là lên khuôn... Như năm 2024 vừa qua, Báo CCB Việt Nam đã thật sôi động khi thực hiện các số kỷ niệm 70 năm Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ; số chào mừng Đại hội thi đua yêu nước “CCB gương mẫu” toàn quốc lần thứ VII; rồi số kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập QĐND Việt Nam. Số nào cũng được tổ chức hết sức cẩn thận, chỉn chu và đầy hào hứng…
Nhưng khác hẳn với các số báo đặc biệt trong năm, tờ báo Xuân không chỉ tổng hợp, khái quát các vấn đề lớn trong năm hay theo một chủ đề nhất định mà xét theo nghĩa rộng, đây là một sản phẩm văn hóa độc đáo, được dày công xây dựng của cả tòa soạn; không chỉ là phương tiện tuyên truyền mà còn chứa đựng sự phong phú, đa dạng cả về nội dung và hình thức. Trước hết là sự đa dạng về thể loại, trong đó có cả những bài chính luận, tổng hợp, nghiên cứu… thể hiện quan điểm, tư tưởng, thái độ của Ban Biên tập trước các vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội; những phóng sự, ký sự, hồi ức, truyện ngắn, thơ, câu đối, tản văn… thể hiện sinh động cuộc sống muôn màu.
Với Báo CCB Việt Nam - Cơ quan của T.Ư Hội, tiếng nói của CCB Việt Nam, thì những hoạt động của Hội, những tấm gương hội viên trên khắp đất nước luôn là nội dung vốn có. Bên cạnh đó là ký ức vui buồn của những người lính cựu về ăn Tết, đón Xuân nơi chiến trường xưa, hay của người lính trong thời bình; Tết sẵn sàng chiến đấu, Tết quân dân... cũng được tái hiện thể hiện sinh động. Qua đó, người đọc cũng dễ cảm nhận được những cái tết đầy gian khó thời chiến tranh và ngày Xuân của những chiến sĩ đang chắc tay súng bảo vệ mùa Xuân đất nước nơi biên giới, hải đảo.
Khó chọn nhưng thật vui
Là sản phẩm văn hóa độc đáo, Báo Tết đặc biệt coi trọng phản ánh các nội dung lịch sử truyền thống, văn hóa, nghệ thuật. Ngoài đảm trách mảng bài chính luận, là người trực tiếp lựa chọn, biên tập các nội dung này trên báo Xuân, Tổng Biên tập Nguyễn Duy Tường rất tâm huyết và dành rất nhiều công sức. Công việc này có nhiều thuận lợi mà cũng không phải không có những khó khăn. Thuận lợi là, ngoài những bài đặt nhà văn, nhà báo gạo cội, các chuyên gia, nhà nghiên cứu, báo Xuân còn nhận được rất nhiều bài của cộng tác viên gửi đến. Đặc biệt, nhiều nhất là thơ, văn, điển tích, truyện ngắn, tiểu phẩm, câu đối, tranh vui... Sáng tác có, mà sưu tầm cũng nhiều. Từ tháng 10, hộp thư điện tử của Báo đã bắt đầu nhận được bài gửi cho số Tết. Có đợt rộ lên, mội ngày nhận tới một vài chục thư, có thư tới hơn chục bài. Thật phấn khởi! Nhưng điều đó cũng tạo ra cái sự khó nhất định. Bởi nhận được bài nào là đọc, xem để cảm nhận, thẩm định rồi lựa chọn, biên tập, trau chuốt... sao cho có chất lượng cao nhất, phù hợp nhất với tổng thể của số báo. Đồng thời, sự lựa chọn cũng hướng tới việc để nhiều cộng tác viên có bài trên số Xuân nên quá trình chọn cũng gắn với việc biên tập kỹ hơn để bảo đảm chất lượng.
Ưu ái “mẩu” ngắn
Thực ra “mẩu” là cách nói nôm na của những bài viết ngắn, hoàn chỉnh nội dung thể hiện một vấn đề, một câu chuyện, một điển tích... mà bạn đọc thấy ý nghĩa, vui, hấp dẫn, dễ nhớ... Một kỷ niệm sâu sắc, một câu chuyện vui, một góc nhỏ của đời sống xã hội được thể hiện nhẹ nhàng ngắn gọn, súc tích là thành công rồi. Cũng như những bài báo Xuân khác, không nặng về thống kê số liệu, đánh giá, cảm quan mà với các bài viết ngắn thì càng cần chi tiết, tình tiết, hình ảnh để tạo sự hấp dẫn, ấn tượng và dễ nhớ.
Về trình bày, những bài viết ngắn cũng thuận lợi hơn khi trang báo Tết cần có sự thoáng đạt, thanh thoát, tạo tâm lý thoải mái cho bạn đọc. Bởi “Ngày Xuân ngắn chẳng tày gang”, vào dịp đầu Xuân bận mải, cầm tờ báo lên, thì ngoài sự lựa chọn nội dung quan tâm, bạn đọc cũng có tâm lý chọn bài ngắn đọc trước để thưởng thức cho trọn vẹn. Tuy là tác phẩm ngắn và rất ngắn nhưng cũng rất hấp dẫn và tạo nên sự đa dạng sắc Xuân của tờ báo như tranh biếm hoạ, những mẩu chuyện vui, câu đối Tết… rất hấp dẫn bạn đọc. Vậy nên, chớ nên ngại và bỏ qua viết bài báo ngắn.
Ảnh đẹp rất quan trọng!
Về hình thức đơn thuần, báo Xuân trước hết phải đẹp. Nhìn vào hình thức đã thấy Tết, thấy không khí mùa Xuân. Mà ảnh là chất liệu cơ bản để tạo nên cái đẹp đó. Số báo Xuân được in màu nên ảnh đăng lên rất cần đẹp. Hơn nữa, xu thế ngày Tết, thường coi trọng sự xem nên tờ báo nào cũng ưu tiên ảnh đẹp. Khi đặt bài báo Tết, Ban Biên tập thường đặt - đôi khi còn gợi ý với cộng tác viên về việc chọn ảnh theo bài sao cho phù hợp. Vì thế bài của cộng tác viên số Xuân có gửi ảnh kèm cũng phong phú, chất lượng và phù hợp hơn. Nhưng có lúc cũng còn hơi tiếc khi nhận được bức ảnh hội viên CCB đang tham gia trồng cây bên đường làng rất đẹp: Đường thoáng rộng, hoa đua khoe sắc thật rực rỡ, quân phục cũ, mới chỉnh tề, không khí sôi nổi... còn nhân vật chính đang cúi người đào hố lại quay mặt lên nhìn vào ống kính, cười rõ “tươi” - diễn quá, ảnh phải bỏ vì không chân thực. Thật tiếc!
Hay một tấm ảnh chụp gương CCB giỏi làm kinh tế đang giới thiệu kinh nghiệm trồng cam rất đẹp: Cận cảnh là cây cam quả chín vàng rộm; nhìn hút mắt phía sau cũng là những cây cam trĩu quả nửa vàng nửa xanh thật rực rỡ. Có điều, trên nền rực rỡ ấy là các hội viên CCB dàn một hàng ngang, chủ nhà đứng giữa “giới thiệu”... như chụp kỷ niệm vậy - lại tiếc khi không dùng được. Có cộng tác viên được yêu cầu gửi lại ảnh đến vài ba lần mà vẫn vui vẻ, nhiệt tình đi chụp và gửi lại. Thật quý hóa và trân trọng lắm.
Chuyện làm báo Xuân thật nhiều, chỉ có đôi điều cảm nhận và xin một lần nữa tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các cộng tác viên - những người đã chung tay góp sức xây dựng tờ báo trong suốt năm qua. Xin được gửi tới các đồng chí và gia đình bước vào Xuân mới Ất Tỵ luôn dồi dào sức khỏe, mọi việc suôn sẻ và thành công.
Vũ Quang Huy