Thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia (NSW) và ASW là cam kết hội nhập khu vực ASEAN và xuất phát từ nhu cầu cải cách thủ tục hành chính nội tại về phát triển kinh tế đất nước. Các nước thành viên ASEAN, trong đó có Việt Nam đã ký Nghị định thư về khung pháp lý thực hiện ASW, nền tảng pháp lý hoàn chỉnh để ASW chính thức vận hành trong năm 2015.
Quá trình triển khai NSW gồm ba giai đoạn. Ở giai đoạn 1, kết nối các Bộ Tài chính, Công thương và Giao thông vận tải, thủ tục Hải quan được thực hiện dưới hình thức dịch vụ công trực tuyến cấp độ 4 trên toàn quốc dựa trên một hệ thống thông quan điện tử và Cổng thanh toán. Không phải đến bây giờ chúng ta mới bắt đầu thực hiện dịch vụ này mà các bước chuẩn bị thực hiện đã được triển khai, từ cuối năm 2014 đến nay, Bộ Tài chính phối hợp với Bộ GTVT và Công thương đã chính thức triển khai nhiều thủ tục hành chính một cửa liên quan đến các lĩnh vực quản lý tàu biển xuất nhập cảnh, quá cảnh tại 5 cảng biển quốc tế, thủ tục cấp chứng nhận xuất xứ ưu đãi đối với hàng hóa xuất nhập khẩu có xuất xứ ASEAN theo Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN… Tính đến ngày 27-8-2015 đã có 1.936 doanh nghiệp thực hiện khai báo thủ tục cảng biển trên Cổng thông tin một cửa quốc gia với tổng số 9.435 hồ sơ. Thực hiện NSW, các doanh nghiệp trong nước đã tiết kiệm được hàng chục tỷ USD và một lượng lớn thời gian, công sức đi lại, khi mà trước năm 2014, thời gian giải quyết hàng hóa thông quan trung bình là 21 ngày, nay rút được 7-8 ngày, chỉ tính riêng năm 2014 cả nước có 6,8 triệu lô hàng được thông quan, với chi phí lưu kho tại cảng là 250 USD/ngày/lô hàng, như vậy mỗi năm các doanh nghiệp trong nước tiết kiệm được 13,6 tỷ USD. Trong giai đoạn 2, tính từ 4-6-2015 cho đến hết năm, NSW tiếp tục mở rộng kết nối đến các Bộ NNPTNT, Tài nguyên và Môi trường, Y tế. Trong giai đoạn 3, các Bộ KHCN, Thông tin truyền thông và Văn hóa-Thể thao-Du lịch bắt đầu kết nối NSW đến ngày 8-9-2015, công tác chuẩn bị đã hoàn tất, có thể kết nối ba Bộ này tham gia NSW trên tất cả các lĩnh vực.
Phát biểu tại buổi lễ, Phó thủ tướng Vũ Văn Ninh-Trưởng ban chỉ đạo quốc gia về ASW và NSW nhấn mạnh, đây là môt sự kiện có ý nghĩa quan trọng, là bước ngoặt cho thực hiện cải cách hàng chính, tiến tới Chính phủ điện tử; là một trong những đột phá chiến lược trong công cuộc tái cơ cấu nền kinh tế, đồng thời cũng là nhiệm vụ, giải pháp quan trọng nhằm hội nhập khu vực và quốc tế thành công.
Với vai trò là một thành viên tích cực của ASEAN, Việt Nam đã chủ động tham gia trong suốt quá trình triển khai ASW. Hiện nay có 7 nước là Bru-nây, In-đô-nê-xi-a, Ma-lay-xi-a, Phi-lip-pin, Xinh-ga-po, Thái lan và Việt Nam đã triển khai NSW theo đúng cam kết; 5 nước là In-đô-nê-xi-a, Ma-lay-xi-a, Xinh-ga-po, Thái Lan và Việt Nam đã sẵn sàng cho việc kết nối ASW và hoàn tất kết nối kỹ thuật để sẵn sàng kết nối đầy đủ vào tháng 12-2015. Với giai đoạn 2 từ năm 2016 đến 2020, sẽ mở rộng NSW cho tất cả các bộ, ngành về phạm vi, đối tượng; kết nối cơ chế một cửa ASEAN. Thực hiện NSW là điều kiện tiên quyết cho ASW, những lợi ích của thực hiện ASW cho mỗi quốc gia khi các nước trong khu vực cùng thực hiện NSW. Chính thức thực hiện NSW và kết nối kỹ thuật ASW là dấu mốc quan trọng của Việt Nam chúng ta trong quá trình cải cách thủ tục hành chính, cải thiện tình hình kinh tế-xã hội đất nước và chuẩn bị tốt cho quá trình thành lập Cộng đồng kinh tế ASEAN.
Quốc Huy