Xung lực mới thúc đẩy quan hệ Việt - Nga

Xung lực mới là điều hết sức cần thiết để tiếp tục vun đắp hơn nữa cho mối quan hệ Việt - Nga. Chuyến thăm Nga không dài nhưng với lịch làm việc dày đặc của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã tạo được xung lực này khi nhìn vào số lượng những bản ghi nhớ, hợp đồng, những cam kết chính trị hay sự thống nhất quan điểm về các vấn đề khu vực và quốc tế hai bên cùng quan tâm.
Mối quan hệ giữa Việt Nam với Liên Xô trước đây và với LB Nga ngày nay luôn nồng ấm, tin cậy, vượt qua mọi thử thách của thời gian và sự biến động của lịch sử. Liên Xô là một trong những nước đầu tiên trên thế giới công nhận và chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam ngày 30-1-1950, đặt nền móng cho tình hữu nghị bền chặt và quan hệ hợp tác tốt đẹp giữa hai nước sau này.
Tuy vậy, rất cần một xung lực để thúc đẩy hợp tác kinh tế cho tương xứng với sự tin cậy chính trị bởi tổng kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam - LB Nga năm 2017 mới chỉ đạt 3,5 tỷ USD. Hiện LB Nga đứng thứ 26 về thị trường xuất khẩu và thứ 22 về thị trường nhập khẩu của Việt Nam. Về đầu tư, hiện Nga đứng thứ 22/117 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam, với 116 dự án còn hiệu lực, tổng số vốn đăng ký khoảng 990 triệu USD. Đầu tư của Nga tập trung nhiều nhất vào lĩnh vực dầu khí, công nghiệp, chế tạo, năng lượng, khai khoáng, giao thông, nuôi trồng và đánh bắt hải sản... Đầu tư của Việt Nam sang Nga trong vài năm trở lại đây tăng nhanh, từ chỗ chỉ khoảng hơn 100 triệu USD năm 2008, hiện Việt Nam có 23 dự án đầu tư tại Nga với tổng vốn đầu tư gần 3 tỷ USD, tập trung chủ yếu vào lĩnh vực dầu khí, thương mại, nông nghiệp...
Thời điểm để phát huy xung lực đang đến với những hợp đồng và biên bản ghi nhớ của hai bên trong chuyến thăm LB Nga của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vừa qua. Xung lực này càng phát huy lợi thế khi Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á - Âu có hiệu lực từ tháng 10-2016. Việc triển khai Hiệp định này sẽ là cơ hội tạo bước đột phá, tiến tới mục tiêu nâng kim ngạch thương mại hai chiều lên 10 tỷ USD vào năm 2020.
Đặc biệt, trong chuyến thăm này, các cuộc hội đàm, hội kiến diễn ra trong bầu không khí tin cậy, cởi mở và hữu nghị truyền thống. Lãnh đạo hai nước trao đổi ý kiến sâu rộng về các vấn đề nhằm tiếp tục phát triển quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt Việt - Nga, thảo luận các vấn đề quốc tế và khu vực hai bên cùng quan tâm. Theo đó, lãnh đạo hai nước khẳng định đường lối nhất quán là củng cố quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - LB Nga, đáp ứng lợi ích lâu dài của nhân dân hai nước, khẳng định tầm quan trọng của việc tiếp tục các nỗ lực chung nhằm thúc đẩy hợp tác trên tất cả các lĩnh vực.
Cùng với việc củng cố và thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực truyền thống như nông nghiệp, lâm nghiệp, khai khoáng, du lịch… hai lĩnh vực hợp tác được nhấn mạnh trong chuyến thăm này là quốc phòng và năng lượng.
Về quốc phòng, hai bên bày tỏ hài lòng về sự phát triển của quan hệ hợp tác quốc phòng và an ninh. Thông cáo chung sau chuyến thăm khẳng định “đẩy mạnh hợp tác kỹ thuật quân sự - lĩnh vực giữ vị trí đặc biệt trong tổng thể quan hệ giữa hai nước Việt Nam - LB Nga”. Theo đó, hai bên khẳng định quyết tâm tiếp tục củng cố, phát triển mối quan hệ trong lĩnh vực này trên tinh thần quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện, trên cơ sở luật pháp quốc tế và pháp luật của mỗi quốc gia. Hơn nữa, hai bên đánh giá cao vai trò điều phối của Ủy ban liên Chính phủ Việt - Nga về hợp tác kỹ thuật quân sự và cơ chế Đối thoại Chiến lược quốc phòng cấp Thứ trưởng Bộ Quốc phòng hai nước.
Với lĩnh vực năng lượng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Nga Putin khẳng định quyết tâm hợp tác trong việc xây dựng ở Việt Nam Trung tâm Khoa học và Công nghệ hạt nhân cũng như đào tạo tại LB Nga các sinh viên Việt Nam theo học các ngành liên quan đến sử dụng năng lượng nguyên tử vào mục đích hòa bình.
Trong lĩnh vực năng lượng, hợp tác dầu khí sẽ vẫn là một điểm sáng khi hai bên hoan nghênh và đánh giá cao việc triển khai các dự án chung trong lĩnh vực dầu khí; khẳng định tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở rộng hoạt động của các doanh nghiệp Việt Nam và Nga trong lĩnh vực này trên lãnh thổ hai nước; phát triển hợp tác trong các lĩnh vực tiềm năng như lọc dầu và hóa dầu, xây dựng các nhà máy điện sử dụng nhiên liệu từ khí, cung cấp cho Việt Nam khí thiên nhiên hóa lỏng và xây dựng hạ tầng phù hợp, sản xuất nhiên liệu cho động cơ chạy bằng khí đốt.
Để tiếp tục thúc đẩy hợp tác trên lĩnh vực này, lãnh đạo hai nước nhất trí hợp tác mở rộng khu vực thăm dò và khai thác dầu khí tại thềm lục địa của Việt Nam, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của LHQ về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982). Hai bên nhất trí hỗ trợ để thực hiện các dự án khai thác khí hiện có; ủng hộ kế hoạch của Tập đoàn Gazprom tham gia xây dựng một nhà máy điện khí tại tỉnh Quảng Trị và kế hoạch của Công ty NOVATECH thực hiện dự án liên kết xây dựng cảng khí thiên nhiên hóa lỏng và nhà máy điện khí ở tỉnh Bình Thuận.
Xung lực mới không chỉ giúp thúc đẩy quan hệ song phương mà còn giúp hai bên hợp tác chặt chẽ hơn trong các diễn dàn đa phương hay cùng giải quyết các vấn đề chung của khu vực và thế giới. Trong chuyến thăm này, việc thảo luận các vấn đề quốc tế đã cho thấy sự gần gũi hay trùng hợp trong lập trường của Việt Nam và Nga đối với phần lớn các vấn đề khu vực và toàn cầu. Hai bên khẳng định quyết tâm đạt mục tiêu xây dựng hệ thống quan hệ quốc tế đa cực, bình đẳng hơn, dân chủ hơn, dựa trên nguyên tắc hợp tác rộng rãi giữa các quốc gia và tổ chức, những quy định thống nhất cho tất cả các quốc gia, tính tối thượng của luật pháp quốc tế và vai trò vững chắc của LHQ với tư cách là trung tâm điều chỉnh và phối hợp chính trị thế giới. Đặc biệt, hai bên ủng hộ việc tuân thủ nguyên tắc bình đẳng, tôn trọng chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và quyền lợi hợp pháp của mọi quốc gia, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau, không sử dụng vũ lực hay đe dọa sử dụng vũ lực, không áp dụng các biện pháp áp đặt đơn phương và cấm vận kinh tế mà vi phạm luật pháp quốc tế, bỏ qua vai trò của Hội đồng Bảo an LHQ.
Lực mới để thúc đẩy hợp tác giữa Việt Nam và LB Nga đã có sau chuyến thăm LB Nga của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Với sự tin cậy chính trị và truyền thống hợp tác giữa hai nước, chắc chắn xung lực này sẽ đưa Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam - LB Nga lên một tầm cao mới.
Ngọc Hưng