Những kỷ niệm về một vị Tướng - nguyên Tổng Bí thư đáng kính

Thượng tướng Lê Khả Phiêu - nguyên Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam đã về cõi vĩnh hằng ở tuổi 89. Ông là một trong những lãnh tụ mà trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình đã để lại nhiều tình cảm tốt đẹp, với cán bộ, với nhân dân. Ông sống chân thành giản dị, gần gũi quần chúng, luôn lắng nghe ý kiến của cấp dưới và của nhân dân. Là một lãnh tụ, nhưng khi được sống gần ông, chúng tôi cảm thấy như không có khoảng cách.

Thượng tướng - nguyên Tổng Bí Thư Lê Khả Phiêu, là một tấm gương sáng về tinh thần cách mạng tiến công, một tấm lòng kiên trung với Tổ quốc với nhân dân, với Đảng, với chế độ, luôn thể hiện rõ ý chí quyết tâm, bản lĩnh chính trị trong bất kỳ hoàn khó khăn nào.

Mười lăm tuổi đã tham gia phong trào Viêt Minh, mười bảy tuổi vào bộ đội, mười tám tuổi được đứng trong hàng ngũ của Đảng. Trải qua qua chiến tranh chống Pháp, chống Mỹ, chiến tranh bảo về Tổ quốc và làm nhiệm vụ quốc tế. Nhiều cán bộ sống cùng thời hoặc được làn việc dưới quyền chỉ huy, chỉ đạo của ông, đều có tiếng nói chung: Ông là một người chỉ huy, một cán bộ lãnh đạo rất bản lĩnh, nhanh nhạy trước những diễn biến của tình hình, mạnh dạn và quyết đoán. Khi còn công tác trong Quân đội, ông luôn sát cánh cùng Quân ủy T.Ư, quan tâm xây dựng QĐND Việt Nam: Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ từng bước hiện đại. Ông rất coi trọng xây dựng Quân đội về chính trị, xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt, nhất là cán bộ cấp cao. Ở ông, giữa lý luận và thực tiễn kết hợp với nhau một cách nhuần nhuyễn, ít khi nghe ông nói hoặc có một bài huấn thị đặc sệt lý luận, bao giờ cũng từ thực tiễn sinh động gắn với những quan điểm cơ bản của Đảng và lý luận gốc để làm sáng tỏ vấn đề, người nghe rất dễ hiểu và nắm chắc những điều cốt lõi.

Có lẽ sau bốn mươi năm hoạt động trong quân ngũ đã rèn cho ông lòng kiên nghị, tính thẳng thắn, sự rõ ràng và mạch lạc, nên khi đảm đương chức vụ Tổng Bí thư của Đảng vẫn phong cách gần gũi, tự tin và chính kiến rất rõ ràng trước những diễn đàn, những sự kiện lớn về đối nội và đối ngoại của Đảng và Nhà nước. Có ý kiến cho rằng đôi khi Tổng Bí thư hơi cứng; nhưng cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân lại rất tán đồng, thích phong cách, thích nghe khi ông phát biểu.

Ông là người khởi xướng và quyết liệt trong xây dựng Nghị quyết T.Ư 6 (Khóa XIII), lần 2, nhưng khi quán triệt Nghị quyết lại bằng cách nói giản dị chân tình như: Sinh hoạt Đảng không phải là sinh hoạt câu lạc bộ, hay tắm gội phải từ trên đầu xuống, ý nói kiểm điểm phê bình phải làm từ cấp trên đến cơ sở, từ người đứng đầu đến cán bộ đảng viên và không được nhẹ trên, nặng dưới.

Ông là một trong những lãnh tụ rất trọng nhân tài. Với cương vị là Tổng Bí thư khi nói về lựa chọn cán bộ, ông từng nói “Bộ trưởng không nhất thiết phải là đảng viên”; sau đó có ý kiến hỏi lại, ông vẫn khẳng định tôi đã nói như vậy. Ông cũng để lại ấn tượng tốt đẹp với giới trí thức qua câu chuyện ông viết báo về Giáo sư, Tiến sĩ Tôn Thất Bách...

Tôi có may mắn được làm việc với ông một số lần khi ông còn là Thường trực Bộ Chính trị; lúc đó tôi đang là Bí thư Đảng ủy - Phó Tư lệnh về chính trị Quân khu 1. Có lần gặp tôi, ông hỏi “Cậu nói lại cho tôi nghe về chuyện báo cáo với ông Đoàn Khuê xem thế nào”? Lúc đó quân khu đang giải quyết vụ việc liên quan đến cán bộ cấp cao có đơn tố cáo, Đại tướng Đoàn Khuê - Ủy viên Bộ Chính trị, Phó bí thư Quân ủy T.Ư, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng có hỏi tôi, tôi đã báo cáo rõ diễn biến của sự việc, nguyên nhân và dự kiến cách giải quyết của Thường vụ Đảng ủy quân khu. Quá trình báo cáo, tôi đã nhấn mạnh đến tính đặc thù của quân khu miền núi có nhiều dân tộc ít người, nhiều sĩ quan là con em ngưởi dân tộc sinh sống trên địa bàn. Nghe xong, ông cười và nói rằng “Cách nghĩ và cách giải quyết của quân khu như vậy là được đấy”. Qua câu chuyện này, tôi hiểu ông rất quan tâm đến cán bộ là con em dân tộc ít người.

Sau này tôi được bổ nhiệm làm Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị; lúc đó ông đã là Tổng Bí thư của Đảng. Thời gian này tôi được tiếp xúc với ông nhiều hơn, sự tiếp xúc đó không phải vì công việc mà vì trước đó ông là Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị. Dù được phân công là Tổng Bí thư nhưng ông vẫn dùng phòng làm việc cũ của cơ quan; phòng làm việc của tôi nằm sát phòng làm việc của ông nên tôi có dịp tiếp xúc với ông thường xuyên hơn.

Cơn bão số 5 gây hậu quả nghiêm trọng tại khu vực miền Trung, Bộ Quốc phòng cử tôi trực tiếp chỉ huy lực lượng Quân đội giúp dân chống lụt. Sau trận lụt, được cấp ủy, chính quyền địa phương, cũng như nhân dân đánh giá rất cao vai trò của Quân đội. Khi trở về, ông hỏi tôi rất kỹ về khó khăn của nhân dân vùng lụt, tôi báo cáo xong, vẻ mặt của ông đượm buồn. Cuối năm đó, Truyền hình Việt Nam có tổ chức cầu truyền hình “Thiên niên kỷ”. Bộ Quốc phòng cử tôi tham dự. Trước giờ đến Đài truyền hình, Thiếu tướng, nhà văn Nguyễn Chí Trung - Thư ký của Tổng Bí thư gặp tôi nói lại: Ý của Tổng Bí thư là, hôm nay đồng chí xuất hiện trên Cầu truyền hình nói gì thì nói nhưng phải có lời cảm ơn nhân dân. Tôi quyết định bỏ bài viết đã chuẩn bị sẵn và sẽ trả lời trực tiếp vì những hình ảnh việc làm, con số, kết quả giúp dân của bộ đội đều đã có sẵn trong tôi. Xong chương trình, vừa bước ra cửa phòng máy đã gặp ngay anh Nguyễn Chí Trung, anh nói: Phát biểu của Đăng được đấy, mình sẽ báo cáo lại với Tổng Bí thư. Tự nhiên tôi suy nghĩ Tổng Bí thư bận bao nhiêu việc lớn, mà vẫn quan tâm đến từng chi tiết, có lẽ ở trong ông luôn đánh giá cao sức mạnh của Dân và bộ đội có làm được việc đó cũng nhờ có sự hợp tác của Dân. Một bài học quý mà tôi ghi nhớ.

Khi Việt Nam chuẩn bị ký kết Hiệp định Thương mại Việt - Mỹ vào năm 2000, biết tôi được Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị giao cùng một số nhà khoa học trong Quân đội, nghiên cứu, đề xuất ý kiến về nội dung của bản Hiệp định, Tổng Bí thư đã nhiều lần trực tiếp hỏi tôi về thái độ, quan điểm Quân đội đối với vấn đề này. Tôi đã báo cáo với Tổng Bí thư rằng: Qua tổng hợp ý kiến của toàn quân và một số nhà khoa học trong Quân đội, anh em đều đồng tình với chủ trương của Đảng và Nhà nước, cần hòa nhập để phát triển đất nước, nhưng cũng còn nhiều băn khoăn trước sức mạnh kinh tế của Mỹ, liệu ta có đủ sức chống chọi hay không; mặt khác kinh nghiệm lại ít, sợ bị sơ hở hoặc bị cài những điều khoản bất lợi. Ông bảo suy nghĩ như vậy là đúng, nhưng ta phải làm, phải mở cửa chấp nhận cuộc chơi nhưng vẫn cần tỉnh táo và cảnh giác.

Khi biết tin có một số CCB ký tên vào đơn kiến nghị với Đảng và Nhà nước một vài vấn đề, Ông nhắn tôi ra nhà và muốn nghe tôi nói rõ về chuyện đó, tôi báo cáo đầy đủ. Nghe xong, ông nói lại với tôi: CCB là những người lính đã hoàn thành tốt nhiệm vụ chiến đấu trên chiến trường, họ sẵn sàng hy sinh xương máu vì nhân dân, vì Tổ quốc, nhưng có một số anh em khi về lại nảy sinh tư tưởng công thần, kiêu ngạo, đó là thói xấu. Hội CCB cần phải giáo dục, đấu tranh và phê phán.

Ông nói: Hội CCB là một tổ chức chính trị - xã hội, tập hợp những người lính đã hoàn thành nghĩa vụ trở về; cán bộ Hội từng là các sĩ quan, nhiều sĩ quan là cán bộ cao cấp, thói quen chỉ huy quân sự đã ăn sâu vào máu thịt; hoạt động Hội phải đổi mới phương thức và phong cách lãnh đạo, phải vận động thuyết phục là chính, phải gần gũi lắng nghe, không áp đặt mệnh lệnh nhà binh vào một tổ chức chính trị - xã hội. Hội cần phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, tích cực tháo gỡ chính sách ở tầm vĩ mô để giúp cho những gia đình liệt sĩ có con đi chiến đấu hy sinh đến nay đang còn mất tin mất tích, cho thương binh và nạn nhân chất độc da cam chưa được hưởng chế độ. Anh em thiệt thòi lắm. Hội phải quan tâm nhiều hơn. Những sự quan tâm của nguyên Tổng Bí thư đến Hội thật là tâm huyết và cũng là nỗi lòng trăn trở của Ông với đồng chí, đồng đội về những việc mà đến nay Đảng ta và Nhà nước ta chưa kịp làm đầy đủ để ghi ơn cho những người đã xả thân cống hiến vì sự nghiệp của đất nước và dân tộc

Thượng tướng, nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu là một quân nhân có hạng, một lãnh tụ có tâm, có tầm; lúc còn công tác hay khi trở về với cuộc sống đời thường ông vẫn luôn là tấm gương sáng về sự kiên trung với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân. Biết rằng sống, chết là quy luật nhưng sự ra đi của ông là một mất mát lớn cho Đảng, cho dân. Mọi người sẽ luôn nhớ đến ông - một Tổng Bí thư dũng cảm trong đổi mới, kiên quyết trong đấu tranh chống tham nhũng và đặc quyền đặc lơi, chăm lo việc củng cố và xây dựng Đảng, gần gũi và kính trọng nhân dân.

Trung tướng Phùng Khắc Đăng - nguyên Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, nguyên Phó Chủ tịch Hội CCB Việt Nam