Hành trình tìm, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ
Cán bộ, nhân viên Đội K72, Bộ CHQS tỉnh Bình Phước thực hiện nhiệm vụ quy tập hài cốt liệt sỹ trên địa bàn tỉnh Kratie, Vương quốc Campuchia..
Báo tháng 9 - Cuối tháng 4-2010, Đội Quy tập hài cốt liệt sĩ K72 thuộc Bộ CHQS tỉnh Bình Phước quy tập được 4 mộ liệt sĩ tại ngầm D6, đồn Chơng Khơ Leng, xã Pi Thơ Nu, huyện Sa Nuôl, tỉnh Kratie, Vương quốc Campuchia.
Địa điểm tìm thấy 4 phần mộ liệt sĩ cách bờ sông Măng (biên giới giữa Việt Nam và Campuchia) khoảng 600m về phía bắc trên sườn đồi. Điều đặc biệt của 4 mộ liệt sỹ mà Đội K72 chúng tôi vừa tìm thấy là, trong 4 phần mộ mà Đội K72 vừa tìm được có 1 mộ khi chôn, 2 chân liệt sỹ xoãi ra (điều khác biệt này qua 9 năm quy tập được hơn 1.800 mộ mới thấy, vì qua quy tập tất cả các mộ 2 chân của các liệt sỹ đều được chôn chụm lại), và cho đến tận tháng 4-2010, qua 12 năm quy tập với số lượng 2.067 mộ thì hiện tượng của mộ trên vẫn là duy nhất.
Chính điều đặc biệt này nên ngay sau khi tìm được 4 phần mộ, đơn vị đã thông tin ngay về chuyên mục "Thông tin về mộ liệt sĩ" của báo QĐND và Báo CCB Việt Nam. Ngay sau khi báo đăng, Đội K72 đã nhận được rất nhiều điện thoại hỏi về khu mộ trên và người gọi điện thoại nhiều nhất cho đơn vị là vợ chồng anh chị Quách Tuấn Nghĩa và Quách Thị Thủy, ở xã Cao Xá, huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Qua các cuộc điện thoại, vợ chồng anh Nghĩa cho chúng tôi biết, qua thông tin báo đăng gia đình anh đã đưa ngay bài viết cho CCB Lê Đình Oanh cùng làng và cũng là đồng đội của liệt sĩ Quách Văn Hậu (là bố của anh Quách Tuấn Nghĩa) thuộc Đoàn 340, Cục Hậu Cần Miền. Ông Oanh là đồng đội mà bấy lâu nay gia đình anh Nghĩa vẫn dựa vào để tìm kiếm bố mình - Liệt sĩ Quách Văn Hậu.
Đọc xong bài báo bác Oanh khẳng định đúng vị trí, đúng địa điểm chôn cất và khẳng định chắc chắn rằng liệt sĩ Quách Văn Hậu chính là người hy sinh, hai chân xoãi ra. Nguyên nhân là liệt sĩ Hậu bị ốm chết trong tư thế chân xoãi ra và đồng đội không thể xếp chân lại được trong lúc khâm liệm. Gia đình anh Quách Tuấn Nghĩa đã vào Đội K72 mượn các mẩu xương của các mộ liệt sĩ để đi xét nghiệm ADN.
Sau hơn 2 tháng chờ đợi, ngày 15-10-2010, Viện Khoa học Hình sự Bộ Công an có kết luận: Trong số 4 mẫu hài cốt được giám định AND, có hài cốt của liệt sĩ Quách Văn Hậu, sinh năm 1946, nhập ngũ tháng 12-1966, hy sinh năm 1970; đơn vị khi hi sinh thuộc Trung đoàn 92, Đoàn 340, Cục Hậu cần Miền... Gia đình liệt sĩ Quách Văn Hậu đã đem kết quả vào đối chiếu với Đội K72 và xin được đưa hài cốt liệt sĩ về quê an táng.
Mặc dù giúp gia đình anh Quách Tuấn Nghĩa sau 40 năm đã tìm được hài cốt của cha mình, nhưng điều vẫn làm chúng tôi day dứt là vẫn còn 3 bộ hài cốt liệt sĩ chưa xác định được danh tính. Chính vì điều này, chúng tôi tiếp tục viết bài gửi về báo QĐND và báo CCB Việt Nam để thông tin về 3 mộ còn lại.
Một thời gian sau khi báo đăng, gia đình chị Lê Ngọc Bền cư trú tại số nhà 26, đường Lưu Xuân Tín, phường 10, quận 5, T.P Hồ Chí Minh đã đọc được thông tin, thấy vị trí giống như đồng đội của liệt sĩ là em gái mình đã cung cấp, chị Bền đưa ngay bài báo cho CCB Trần Minh Đức - nguyên Tiểu đoàn trưởng đơn vị A99, Phòng Tình báo, Bộ Tham mưu B2, cư trú tại số nhà 45/6, đường số 5, phường 25, quận Bình Thạnh, T.P Hồ Chí Minh là thủ trưởng của liệt sĩ Lê Thị Ngọc Ánh - em ruột của chị Lê Thị Bền.
Cầm thông tin về các liệt sĩ trên tay, bác Trần Minh Đức xúc động cho biết, năm 1970 trên đường hành quân đi chiến dịch, liệt sĩ Lê Thị Ngọc Ánh bị sốt rét ác tính, đơn vị đưa về điều trị tại bệnh viện K30 - Cục Hậu cần Miền... Trên đường đi, do bệnh nặng, chị Ánh bị kiệt sức hi sinh và được đồng đội chôn cất trên triền đồi ngầm D6 như thông tin bài báo đã đưa. Bác Đức khẳng định trong 3 mộ còn lại chắc chắn có mộ của lệt sĩ Lê Thị Ngọc Ánh.
Sau hơn 3 tuần hồi hộp chờ đợi kết quả giám định ADN, ngày 8-8-2012, phân Viện Pháp y Quốc gia thông báo kết quả giám định đã xác định được tiếp liệt sĩ Lê Thị Ngọc Ánh.
Nhận được giấy thông báo kết quả, không kịp về nhà, mắt chị Bền nhòe đi, giọng nghẹn lại khi điện thoại để thông báo kết quả với đội chúng tôi. Vậy là chị đã tìm được em gái sau 42 năm mong mỏi trông chờ. Điều khiến chúng tôi vẫn còn áy náy là còn 2 hài cốt liệt sĩ chưa xác định được danh tính.
Lê Huy Chung
(*) Trưởng ban Khoa học quân sự, Nguyên Chính trị viên Đội K72, Bộ CHQS tỉnh Bình Phước