Trận Đồn Phước Tân (ngày 14-8-1974): Chuẩn bị phương tiện kỹ thuật chưa tốt

Đồng chí Nguyễn Duy Tường – Tổng Biên tập Báo CCB Việt Nam thay mặt Ban Tổ chức chương trình “Sâu nặng ân tình” tặng quà các gia đình liệt sĩ tại huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh.
Đồn có cấu trúc theo hình tam giác, mỗi cạnh là bức tường dài khoảng 70 - 75m (cao 1,5m; mặt trên tường rộng 1,6m); có bố trí nhiều lô cốt, ụ chiến đấu liên hoàn. Bên trong đồn có nhà chỉ huy, nhà ở của lính, khu thông tin, khu nhà kho... được xây dựng khá kiên cố. Bao quanh đồn là hệ thống hàng rào kẽm gai (5 - 7 lớp), xen kẽ có 1 đường hào (sâu 1,5m; rộng 4m) và các bãi mìn chống bộ binh, cơ giới. Quân đồn trú có 1 đại đội bảo an, 1 tiểu đội cảnh sát, 1 trung đội dân vệ, tổng số khoảng 130 - 140 tên.

Địa hình xung quanh trống trải, chủ yếu là đồng ruộng nhiều nước, bùn lầy, phía xa hơn là rừng... Địch thường xuyên tổ chức các cuộc càn quét dồn dân, đánh phá hành lang biên giới. Khi bị ta tiến công, quân đồn trú sẽ nhận được sự chi viện hỏa lực, binh lực từ các căn cứ quân sự lân cận (đồn Cây Đa, đồn Bến Sỏi, chi khu Cao Xá...).

Đầu tháng 8-1974, Trung đoàn 3 (thuộc Sư đoàn 5 Quân giải phóng miền Nam) mở đợt hoạt động tiến công “bóc gỡ hệ thống đồn bốt vòng ngoài” của địch trên địa bàn huyện Châu Thành, tỉnh Tây Ninh. Sau khi nghiên cứu tình hình chiến trường, Ban chỉ huy Trung đoàn 3 quyết định tập trung lực lượng tiêu diệt đồn Phước Tân, xem đây là điểm then chốt mở màn cho đợt hoạt động.

Lực lượng thực hiện nhiệm vụ đánh đồn bao gồm: Tiểu đoàn 7, được tăng cường Đại đội 6 (của Tiểu đoàn 8), một phân đội xe thiết giáp (4 chiếc), 3 khẩu ĐKZ-75mm, 3 khẩu cối 120mm và 82mm.

Theo kế hoạch đề ra, thời gian nổ súng: 0 giờ 30 phút ngày 14-8-1974, đồng loạt tiến công từ hai hướng: hướng bắc (chủ yếu), hướng đông (thứ yếu).

Nhưng vì công tác trinh sát địa hình sơ sài và biện pháp khắc phục không tốt, nên pháo binh và thiết giáp ta bị sa lầy chưa vào kịp, buộc thời gian nổ súng phải lùi lại.

Đến 1 giờ 28 phút ngày 14-8-1974, một mũi đặc công lên kiểm tra hàng rào bị địch phát hiện, buộc chỉ huy Trung đoàn ra lệnh nổ súng. Thiết giáp vẫn đang khắc phục lầy. Pháo binh vừa chiếm lĩnh xong trận địa bắn cấp tập hướng vào căn cứ địch. Do thiết bị bắn không bảo đảm đúng yêu cầu kỹ thuật nên hỏa lực ta phân tán, hiệu quả sát thương mục tiêu thấp, không thể hỗ trợ tích cực cho bộ binh. Địch tập trung ngăn chặn ta ngay từ cửa mở. Các tổ đặc công mất sức chiến đấu, không bàn giao được cửa mở cho bộ binh, buộc bộ binh phải tìm cách mở cửa. Sau 1 giờ chiến đấu, cả hai hướng tiến công đều gặp khó khăn, chưa mở xong hàng rào, bộ đội thương vong nhiều. Trước tình thế đó, chỉ huy Trung đoàn lệnh cho bộ binh tạm rút ra củng cố, chuẩn bị cho lần tiến công mới.

Lúc này, thiết giáp đã khắc phục được lầy. Sau 30 phút chuẩn bị, chỉ huy Trung đoàn ra lệnh các mũi tiếp tục tiến công. Pháo binh bắn cấp tập lần hai, hỗ trợ trực tiếp cho thiết giáp và bộ binh bước vào chiến đấu. Khi xe thiết giáp đi đầu cách đồn 300m, địch gọi hỏa lực chi viện từ những căn cứ lân cận bắn mạnh vào đội hình, khiến súng trên xe bị hỏng, chiến sĩ lái xe bị thương. Ba xe khác ở phía sau lại bị sa lầy. Xe đi đầu phải quay lại kéo, rồi cả 4 xe đều bị lầy, không tham gia chiến đấu được. Trước sự chống trả quyết liệt của địch, không có thiết giáp hỗ trợ, bộ binh ta không vượt qua được cửa mở. Đến 5 giờ 30 ngày 14-8-1974, chỉ huy Trung đoàn lệnh cho Tiểu đoàn 7 chuyển sang bao vây địch, đơn vị tổ chức rút kinh nghiệm để ngày hôm sau tiến công tiếp.

Trận đánh đồn Phước Tân trong ngày 14-8-1974 không thành công, nguyên nhân chủ yếu là do chuẩn bị phương tiện kỹ thuật chưa tốt, dẫn đến hiệp đồng chiến đấu bị phá vỡ ngay từ đầu, ta không phát huy được sức mạnh tổng hợp như kế hoạch đề ra. Những bài học-kinh nghiệm sâu sắc rút ra, mà quan trọng nhất là phải làm tốt công tác trinh sát địa hình, bảo đảm đường cơ động đưa trang bị, vũ khí vào chiếm lĩnh vị trí an toàn, bí mật, sẵn sàng nổ súng đúng thời gian qui định và tránh tư tưởng chủ quan, nóng vội trong chiến đấu, nhất là khi phương tiện kỹ thuật còn thiếu hoặc chưa sẵn sàng.

Những khuyết điểm và bài học-kinh nghiệm này đã được đơn vị kịp thời nhận ra, tổ chức tiêu diệt thành công đồn Phước Tân trong thời gian tiến công tiếp theo.

Trần Hữu Huy