Khu nhà bia tại đền thờ 2.500 liệt sĩ Trung đoàn 27.

(Báo tháng) - 44 năm đã trôi qua, nhưng trận đánh cuối cùng của Đại đội 16 trên đường phố ở trung tâm quận lỵ Lái Thiêu trước cửa ngõ Sài Gòn, mãi mãi còn khắc sâu trong tâm trí, mãi mãi là niềm tự hào của những người lính Đại đội 16, Trung đoàn 27, Đoàn Triệu Hải anh hùng.

Luồn sâu đánh địch

Sau một tháng hành quân bằng cơ giới từ thị xã Đông Hà, Quảng Trị đến bờ nam Sông Bé, ngày 27-4-1975, Đại đội 16 súng máy cao xạ 12,7 ly của chúng tôi được tăng cường cho Tiểu đoàn 5 làm nhiệm vụ luồn sâu đánh chiếm các mục tiêu trong quận lỵ Lái Thiêu và Trung tâm huấn luyện Huỳnh Văn Lương của Sư đoàn 5 ngụy ở tỉnh Bình Dương.

7 giờ sáng ngày 28-4-1975, Tiểu đoàn 5, Đại đội 16 và các đơn vị tăng cường hành quân đến suối Ông Đông, bí mật vượt qua một chốt bảo an của địch tiến thẳng về Ngã ba Tân Hiệp vào sáng ngày 29-4-1975, thì bộ phận trinh sát dẫn đường gặp một toán thám báo địch đã bao vây, bắt sống được 2 tên. Đơn vị lập tức khai thác tù binh. Chúng khai làm nhiệm vụ thăm dò lực lượng của ta để chỉ điểm cho pháo binh dùng hỏa lực tiêu diệt.

3 giờ 30 phút ngày 30-4-1975, bộ phận đi đầu của Tiểu đoàn 5 gặp địch ở phía bắc quận lỵ Lái Thiêu. Trước tình hình đó, tuy chưa bắt được liên lạc với Tiểu đoàn 6, nhưng Tiểu đoàn 5 vẫn quyết tâm nổ súng đánh địch trước khi trời sáng.

Theo phương án chiến đấu, Tiểu đoàn 5 hình thành thế bao vây chia cắt địch ở quận lỵ Lái Thiêu. Tại đây, Tiểu đoàn 5 tổ chức đánh chiếm các mục tiêu trong quận lỵ Lái Thiêu, nhờ hai nữ cán bộ cơ sở dẫn đường, tên là Mỹ và Hương,

Đại đội 5 do Đại đội trưởng Vương Văn Vinh chỉ huy đánh thẳng vào Chi khu quân sự. Địch dựa vào công sự và lô cốt, dùng hỏa lực ngoan cố chống cự nhưng đã bị Đại đội 5 tiêu diệt và làm tan rã.

Đại đội 6 do Đại đội trưởng Nguyễn Quang Khởi chỉ huy, cũng tổ chức đánh địch ở ngã tư Lái Thiêu và phát triển đánh chiếm Trung tâm Huấn luyện Huỳnh Văn Lương của Sư đoàn 5 địch. Khi bị quân ta bao vây, đánh chiếm tháp canh, tên Trung tá, Chỉ huy trưởng Trung tâm, lệnh cho đơn vị “án binh bất động” và hắn mặc quần áo lót định chạy trốn, liền bị cán bộ, chiến sĩ Đại đội 9 bắt sống. Sau khi nghe giải thích chính sách khoan hồng của Cách mạng, hắn đã quay trở lại đưa 1.800 sỹ quan, binh lính ra đầu hàng.

Đại đội 7 lực lượng dự bị của Tiểu đoàn 5 do Đại đội trưởng Nguyễn Văn Tí chỉ huy cũng nhanh chóng đưa lực lượng đến chốt giữ cầu Lái Thiêu, cầu Vĩnh Bình, Vĩnh Phước để Tiểu đoàn 6 và lực lượng thọc sâu của Sư đoàn 320B phát triển đánh chiếm Bộ Tổng Tham mưu ngụy và các mục tiêu trong nội đô TP. Sài Gòn.

Đánh địch rút chạy trên đường phố Lái Thiêu

Sau khi đánh chiếm được quận lỵ Lái Thiêu và Trung tâm Huấn luyện Huỳnh Văn Lương, trong lúc Tiểu đoàn 5 và Đại đội 16 đang xốc lại đội hình để tiếp tục cơ động, thì phát hiện một đoàn xe cơ giới do chiếc xe tăng dẫn đầu và khoảng 20 chiếc xe GMC chở đầy lính từ Bến Cát, Bình Dương tháo chạy về hướng Sài Gòn.

Chúng vừa chạy vừa bắn như vãi đạn ra hai bên đường phố để trấn áp quân ta. Lúc này, Trung đội 3 do tôi làm Trung đội trưởng đi sau đội hình hành quân của Đại đội 16 đang dừng chân ở khúc cua tay áo trên đường phố Lái Thiêu, thì đoàn xe của địch bất ngờ lao tới.

Chiếc xe tăng M48 do tháo chạy với tốc độ cao đã đâm thẳng vào chiếc cột điện bên đường rồi dừng lại. Bọn địch trong xe bật nắp buồng lái nhảy khỏi xe định chạy vào nhà dân bên đường để tẩu thoát, liền bị các chiến sĩ Trung đội 3 bắt sống. Cùng chung số phận những chiếc xe GMC chở đầy lính phía sau lao tới, bị quân ta bắn chặn. Chiếc đi đầu đâm vào một nhà dân bên đường rồi cả đoàn dừng lại. Bọn địch trên xe nhảy xuống đầu hàng để được nhận khoan hồng.

Ở đầu đội hình của Đại đội 16, lúc này đồng chí Phạm Bá Ruần - Khẩu đội trưởng Khẩu đội 3 súng máy cao xạ 12,7 ly đã kịp thời ra lệnh cho đồng chí Vũ Duy Cương xạ thủ số 1 và kíp chiến đấu đang ở bên đường hạ càng bắn mục tiêu mặt đất, nhằm vào chiếc xe GMC chở đầy lính đang lao thẳng về phía Khẩu đội 3. Khi đồng chí Cương vừa bắn xong 1 điểm xạ dài cũng là lúc chiếc xe GMC chồm qua đà gãy càng khẩu súng 12,7 ly được khoảng 15m thì dừng lại và bốc cháy. Những tên lính trên xe liều mạng nhảy xuống đất để tránh bị thiêu cháy, lập tức bị các chiến sĩ Trung đội 2 bắt sống.

Trận chiến đấu đánh địch trên đường phố ở trung tâm quận lỵ Lái Thiêu ngày 30-4-1975 chỉ diễn ra trong vòng 30 phút. Tiểu đoàn 5 đã bắn cháy 1 chiếc xe thiết giáp M113, 1 chiếc xe jeep, bắt sống hàng trăm tên địch, thu nhiều phương tiện chiến tranh và đồ dùng quân sự. Đại đội 16 bắt sống được 1 xe tăng M48 và kíp lái xe cùng pháo thủ, bắn cháy 2 xe GMC...

Thừa thắng xốc tới, Đại đội 16 và Tiểu đoàn 5 trong đội hình của Trung đoàn 27 lại tiếp tục đánh chiếm khu Lục quân Công xưởng; Căn cứ 60 Tiếp vận truyền tin; Cục Quân y... của địch ở quận Gò Vấp.

11 giờ 30 phút ngày 30-4-1975, Chiến dịch Hồ Chí Minh toàn thắng, cũng là lúc chúng tôi đã hoàn thành nhiệm vụ tham gia đánh chiếm các mục tiêu cuối cùng của địch ở nội đô TP. Sài Gòn trong niềm vui khôn xiết.

44 năm đã trôi qua. Đồng đội của tôi giờ đây người còn, người mất, nhưng từ trong sâu thẳm con tim, chúng tôi không bao giờ quên, không bao giờ hình dung và cắt nghĩa được vì sao chúng tôi lại có thể thực hiện cuộc hành quân thần tốc ròng rã hàng tháng trời từ tỉnh Ninh Bình vào Quảng Trị, rồi theo đường Tây Trường Sơn, mỗi ngày hành quân liên tục 20 giờ liền, để kịp bổ sung vào đội hình chiến đấu, góp phần vào chiến thắng chung của toàn dân, toàn quân ta.

Tự truyện của Nguyễn Văn Á