Tiếp vụ “Lợi dụng chủ trương để khai thác đá lậu” ở tỉnh Quảng Ninh: Tổng Cục địa chất “vạch” sai phạm của doanh nghiệp

Ngày 1-12-2015, ông Trần Phương-Chánh văn phòng Tổng Cục địa chất và Khoáng sản Việt Nam ký Văn bản 3491/ĐCKS-VP hồi âm, trả lời Báo CCB Việt Nam liên quan đến một số hoạt động cấp phép và khai thác khoáng sản đối với Công ty CP xi măng và xây dựng Quảng Ninh (gọi tắt Công ty xi măng Quảng Ninh) trên địa bàn phường Phương Nam, TP. Uông Bí. Theo đó, Văn bản 3491/ĐCKS-VP cho thấy có một số sai phạm đối với công ty này.
Cụ thể, ngày 19-6-2012, Bộ TNMT cấp Giấy phép thăm dò số 887/GP-BTNMT cho Công ty xi măng Quảng Ninh thăm dò đá vôi làm nguyên liệu xi măng tại khu vực phường Phương Nam, TP. Uông Bí để chuẩn bị nguyên liệu cho Nhà máy xi măng Lam Thạch 2. Diện tích thăm dò 30,1ha; thời gian thăm dò 12 tháng.
Đến ngày 19-6-2013 hết thời hạn thăm dò. Tuy nhiên, hiện nay Tổng Cục địa chất và Khoáng sản Việt Nam vẫn chưa nhận được hồ sơ đề nghị cấp Giấy phép khai thác khoáng sản của doanh nghiệp đối với khu mỏ nêu trên.
Ngày 7-7-2015, Đoàn thanh tra của Tổng Cục địa chất và Khoáng sản Việt Nam đã tiến hành thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật trong khai thác khoáng sản đối với Công ty xi măng Quảng Ninh. Đến ngày 21-10-2015 thì kết thúc công tác thanh tra.
Đáng chú ý, Văn bản 3491 khẳng định: Khu vực Mỏ đá vôi Phương Nam (thuộc núi số 2,3,4,5) trước đây được UBND tỉnh Quảng Ninh cấp Giấy phép khai thác khoáng sản số 1022 KTM/UB ngày 24-5-1995 và đã bị chấm dứt hiệu lực từ ngày 31-12-2010.
Trong lúc chờ cấp phép chính thức, Đoàn thanh tra phát hiện Công ty xi măng Quảng Ninh vẫn tiến hành nổ mìn khai thác tại khu vực cấp phép thăm dò. Qua đó, Đoàn thanh tra đã tiến hành lập Biên bản vi phạm hành chính đối với hành vi khai thác khi Giấy phép khai thác khoáng sản đã hết hiệu lực.
Tại Văn bản 3491 cũng cho rằng, hình thức xử lý những hạn chế của Công ty sẽ được công bố công khai khi Báo cáo kết quả thanh tra và Kết luận thanh tra được ban hành chính thức.
“Hiện nay, Đoàn thanh tra của Tổng cục đang trong quá trình hoàn thiện Báo cáo kết quả và Kết luận thanh tra, do đó, thông tin cuối cùng về kết luận thanh tra thuộc diện tài liệu mật, chưa phổ biến”-Văn bản 3491 do ông Trần Phương ký nêu.
Trước đó, Báo CCB Việt Nam đã đưa tin, từ năm 1995, tỉnh Quảng Ninh đã cấp phép cho Xí nghiệp than Uông Bí (nay là Công ty CP xi măng và xây dựng Quảng Ninh) khai thác đá vôi khu xã Phương Nam (nay là phường Phương Nam). Trữ lượng khai thác lên tới hơn 10 triệu mét khối. Thời gian khai thác 2 năm. Đến năm 1997, sau khi hết hạn giấy phép, UBND tỉnh Quảng Ninh tiếp tục gia hạn thời gian khai thác đến năm 2010 cho doanh nghiệp.
Ngày 19-6-2012, Bộ TNMT cấp Giấy phép thăm dò số 887/GP-BTNMT cho phép Công xi măng Quảng Ninh tiến hành thăm dò mỏ đá vôi Phương Nam. Thời gian thăm dò trong vòng 12 tháng kể từ ngày ký giấy phép.
Tại Điều 2 của Giấy phép quy định: Công ty xi măng Quảng Ninh có trách nhiệm hoạt động thăm dò đá vôi làm nguyên liệu xi măng theo phương pháp và khối lượng đã quy định tại Điều 1 của giấy phép này; thi công các hạng mục công việc đúng quy trình kỹ thuật theo đề án đã được thẩm định, bảo đảm an toàn lao động, bảo vệ môi trường, an toàn vật liệu nổ; thu thập và tổng hợp đầy đủ, chính xác các tài liệu, kết quả thăm dò; kiểm tra và chịu trách nhiệm về khối lượng, chất lượng và tính trung thực của tài liệu...
Tuy nhiên, sau khi hết hạn thời gian thăm dò, người dân sinh sống gần khu vực mỏ phản ánh hiện tượng nổ mìn lấy đá trong khu vực mỏ đá Phương Nam vẫn diễn ra.
Trong một diễn biến khác, doanh nghiệp này còn có hiện tượng khai thác đá không đúng với giấy phép đã được cấp. Cụ thể, tại Điểm 5, Điều 2 của Giấy phép khai thác khoáng sản số 1168/GP-BTNMT ngày 20-6-2011 của Bộ TNMT cấp cho Công ty xi măng Quảng Ninh khai thác đá vôi làm nguyên liệu phục vụ Nhà máy xi măng Lam Thạch 2 (khu vực núi Rùa-PV), nhưng thực tế trong thời gian qua, doanh nghiệp còn ngang nhiên khai thác đá làm vật liệu xây dựng thông thường cung cấp ra thị trường. Theo số liệu Báo cáo tài chính 6 tháng đầu năm 2015 của doanh nghiệp cho thấy, sản lượng khai thác đá đã tiêu thụ đạt 259.002m3...
Bài và ảnh: Doanh Chính-Hoàng Thanh