“Thay ngựa giữa dòng”

Canberra mới vừa công bố Sách trắng Ngoại giao năm ngoái nhằm khẳng định đường lối hợp tác đối ngoại hướng mạnh hơn về Ấn Độ - Thái Bình Dương, chỉ trích việc quân sự hóa đe dọa tới tự do, an toàn hàng hải ở Biển Đông... Tuy nhiên, sau một tuần khủng hoảng, Thủ tướng Malcolm Turnbull ra đi để lại cho người kế nhiệm Morrison một nội các với gần một nửa số bộ không có người đứng đầu, một lực cản không hề nhỏ đối với Canberra trong thực thi các chính sách đối ngoại.
Chuyến công du của ông Turnbull nhằm thắt chặt quan hệ với 4 nước Đông Nam Á và các quốc đảo láng giềng ở Thái Bình Dương, đồng thời cũng nhằm tăng ảnh hưởng của Australia tại khu vực này buộc phải hủy bỏ. Thỏa thuận thương mại tự do dự kiến ký với Indonesia lại bị hoãn sau 8 năm đàm phán. Đó chỉ là phần nổi của những thách thức đối ngoại. Chắc chắn, Chính phủ mới của Australia sẽ phải rà soát lại đường lối, củng cố lại các mối quan hệ ngoại giao cho dù vẫn là Chính phủ do liên đảng lãnh đạo.
Đó mới là những bước lùi về mặt đối ngoại, về mặt đối nội và xử lý những mâu thuẫn trong nội bộ liên đảng, thách thức còn lớn hơn. Nhiều chính sách quan trọng dưới thời ông Turnbull không được thông qua do không có sự đồng thuận ngay từ chính trong nội bộ liên đảng cầm quyền mà đỉnh điểm là chính sách năng lượng công bố hôm 20-8, dẫn đến cuộc khủng hoảng lãnh đạo trong đảng Tự do vừa qua. Mâu thuẫn và và bất ổn trong nội bộ Chính phủ Australia và đảng Tự do đang trở thành lực cản đối với vị tân thủ tướng vừa được bầu chọn trong cuộc họp đảng này hôm 24-8, khiến nhiệm vụ của ông Morrison chèo lái đưa con tàu đảng Tự do cập bến thắng lợi trong cuộc tổng tuyển cử năm tới, ngày càng khó khăn. Một mặt, ông Morrison phải khẩn trương thành lập nội các mới, xét lại các chính sách và hàn gắn bất đồng giữa hai phe bảo thủ và ôn hòa trong nội bộ đảng. Đây được xem là những thách thức lớn nhất mà Thủ tướng mới của Australia phải đối mặt. Mặt khác, ông Morrison cùng đảng của mình còn phải lấy lại niềm tin của cử tri bởi ông Turnbull sẽ rời Quốc hội và số phiếu tại Hạ viện trở về thế cân bằng giữa liên đảng và Công đảng đối lập. Đơn vị bầu cử nơi ông Turnbull đại diện sẽ phải nhanh chóng tiến hành một cuộc bầu cử bổ sung. Dù đơn vị bầu cử này vốn là thành trì của đảng Tự do, song cũng không loại trừ khả năng chiếc ghế nghị sĩ của ông Turnbull sẽ rơi vào tay Công đảng hay một đảng nhỏ nào đó. Nếu điều đó xảy ra, liên đảng sẽ mất thế đa số và Chính phủ mới khó có thể thúc đẩy được chính sách nào qua Hạ viện.
Nếu không có gì thay đổi, tháng 5-2019 Australia sẽ lại tổ chức bầu cử. Ông Morrison có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực du lịch, từng kinh qua vị trí lãnh đạo nhiều bộ khác nhau như nhập cư và bảo vệ biên giới, dịch vụ xã hội, ngân khố dưới thời hai Chính phủ tiền nhiệm, nhưng liệu ông có thể giữ vững chiếc ghế của mình hay xứ sở chuột túi lại có một Thủ tướng mới?
Ngọc Hưng