Quan hệ Mỹ-Nhật Bản: Lanh lẹ!

Thủ tướng Abe là nhà lãnh đạo nước ngoài khá sốt sắng trong việc tạo dựng sự gần gũi với Tổng thống Mỹ Trump và định hình mối quan hệ đồng minh khi xuất hiện những dấu hiệu không mấy suôn sẻ trong quan hệ hai nước. Ngày 17-11-2016, ngay sau khi tỷ phú Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, ông Abe đã tới New York, là nhà lãnh đạo nước ngoài đầu tiên có cuộc gặp không chính thức với ông Trump. Chỉ vài giờ trước lễ nhậm chức của Tổng thống Trump, Thủ tướng Abe tuyên bố, liên minh Nhật-Mỹ là nhân tố cốt yếu và là nguyên tắc không thay đổi trong chính sách an ninh và đối ngoại của Tokyo. Cuộc gặp lần này được miêu tả là “nồng ấm” tại phòng Bầu dục, tiếp đó là ván đánh gôn ở bang Florida giữa hai nhà lãnh đạo có thể sẽ xóa đi những nghi ngại từng nhen nhóm làm xói mòn quan hệ giữa Mỹ và Nhật Bản trong suốt quá trình bầu cử ở Mỹ cuối năm qua. Ðiều này thể hiện phản ứng lanh lẹ, khôn ngoan của vị Thủ tướng Nhật trước diễn biến không có lợi cho đất nước, đồng thời cho thấy tân Tổng thống Mỹ cũng có sự điều chỉnh không hề chậm hơn dù ông đã có những phát ngôn “gây sốc” trước đó. Suy cho cùng, sự “lanh lẹ” này có lợi cho cả hai cường quốc hàng đầu thế giới, có lợi cho khu vực và thế giới, mặt khác, cũng khẳng định một nguyên tắc bất di bất dịch rằng nói gì thì nói, lợi ích quốc gia vẫn là trên hết.
Đáng chú ý, trong Thông cáo báo chí chung, Tổng thống Donald Trump và Thủ tướng Shinzo Abe đều “Yêu cầu các bên liên quan tránh hành động gây căng thẳng bao gồm quân sự hóa ở khu vực Biển Đông, yêu cầu hành xử dựa trên luật pháp quốc tế”; nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì trật tự biển dựa trên luật pháp quốc tế bao gồm tự do hàng hải và các tự do trên biển hợp pháp khác; đồng thời “Phản đối mạnh mẽ những chủ trương uy hiếp, cưỡng chế, bạo lực xâm hại tới biển”. Hai bên cũng xác nhận điều 5 của Hiệp ước an ninh Nhật-Mỹ là phù hợp với vấn đề liên quan tới quần đảo Senkaku (Trung Quốc gọi là Điếu Ngư), phản đối những hành động đơn phương làm tổn hại tới hoạt động của Nhật Bản tại khu vực này, thống nhất sẽ làm sâu sắc hơn hợp tác nhằm bảo vệ hòa bình, ổn định của khu vực biển Hoa Đông. Thông điệp về Senkaku/Điếu Ngư được đưa ra chỉ 1 ngày sau khi ông Trump có cuộc điện đàm chính thức đầu tiên, được đánh giá là “hết sức thân mật” với Chủ tịch Trung Quốc - Tập Cận Bình.
Đăng Song