Phòng tránh rau độc, nấm độc

Nấm độc.
Theo thống kê, trong hơn 300.000 loài cây mọc tự nhiên trên trái đất, chỉ có khoảng 700 loài cây có thể gây độc chết người nếu ăn phải. Việc phân biệt rau ăn được và không ăn được rất khó khăn, phức tạp. Bởi có những cây chỉ độc từng bộ phận, như củ đậu ăn ngon nhưng hạt lại độc. Lượng chất độc trong các bộ phận của cây cũng khác nhau và tùy theo mùa, nên có những loại rau ăn ít không sao, nhưng ăn nhiều, nhất là ăn lúc đói thì bị ngộ độc; hay như, vỏ củ cải trắng chứa một lượng lớn độc tố furocoumarins, nếu ăn phải sẽ gây đau dạ dày, rát bỏng trên da và nổi mề đay ở mặt, đùi. Trong hạt lê, táo, anh đào, mơ có chứa độc tố amygdalin, nếu nhai sống, chúng sẽ tiết ra chất cyannid gây viêm thực quản, xuất huyết dạ dày. Độc tố lectin có trong hạt đậu đỏ, dâu tây, chỉ cần nhai sống 4-5 hạt sẽ bị nôn mửa, choáng váng...
Nấm gan bò không độc.

Còn nấm, trong thiên nhiên nhiều loại khá giống nhau, nhìn bề ngoài khó phân biệt nấm ăn được và nấm độc. Đặc biệt, những loại nấm có họ hàng gần nhau như nấm gan bò (boletus edulis) ăn được, rất dễ nhầm với loài nấm tràm (boletus felleus), không ăn được. Có loại nấm màu trắng, trông rất “hiền lành, tinh khiết”, nhưng lại là độc, khiến người dân dễ nhầm là ăn được. Hoặc có những loại nấm sâu bọ, gà, chó ăn không chết nhưng vẫn có thể gây độc cho người.

Thận trọng và cảnh giác là cách tốt nhất đề phòng ngộ độc nấm và rau rừng. Cần dựa vào những hiểu biết chính xác, có kiểm tra và học hỏi kinh nghiệm những người dân địa phương. Khi phát hiện có trữ lượng lớn loại cây rau rừng nào đó mà ta chưa biết chắc chắn có thể ăn được, cần cho gia súc ăn trước, sau đó đến người, theo nguyên tắc: ăn lúc no, ăn ít một (50g/lần) và tăng dần trong những ngày sau tới 200-300g và phải qua chế biến: vò nát, rửa sạch ở dòng nước chảy, ăn luộc bỏ nước. Sau 3, 4 giờ nếu không thấy có hiện tượng đau bụng, ngộ độc cấp tính thì có thể nấu canh để ăn.

So với rau độc thì nấm độc có tính độc mạnh hơn nhiều lần, vì nấm chứa các độc tố: muscarin, phallatoxin, amatoxin... gây phá hủy hồng cầu, bạch cầu, tế bào thần kinh, tế bào gan... Chính vì thế, khai thác, sử dụng nấm mọc tự nhiên phải kiểm tra, xác minh thật kỹ để loại bỏ nấm lạ trước khi nấu. Tuyệt đối không ăn thử những loại nấm lạ mọc hoang. Không ăn nấm non chưa xòe mũ vì khi nấm chưa xòe mũ sẽ chưa bộc lộ hết đặc điểm của nấm độc. Khi không phải tự tay mình hái nấm hoặc chưa có người phân loại thành thạo nấm độc, tuyệt đối không được ăn nấm.

NĐT