Phát hiện dấu tích người tiền sử cách đây 6.000

Đặc biệt, khi tiến hành khai quật 2 ngôi mộ cổ ở giữa hang và cuối hang, phát hiện được nhiều mẩu xương và xương răng đã bị mủn.

Căn cứ vào dấu tích xương răng còn lại cho thấy chủ nhân ngôi mộ thứ nhất là một người đã trưởng thành, ngôi mộ thứ hai là của một đứa trẻ. Đây là táng thức nguyên thuỷ, rất hiếm gặp trong văn hoá tiền sử nước ta, xuất phát từ quan niệm nguyên thuỷ con người sinh ra từ đá, khi chết lại trở về với đá. Những viên đá rải dưới mộ là nơi trú ngụ linh hồn người chết.

Mộ ngưòi lớn có đồ tuỳ táng là 3 công cụ bằng đá. Mộ đứa trẻ không có đồ tuỳ táng. Các nhà khảo cổ đã thu được hàng trăm di vật khảo cổ, chủ yếu là di vật đá, bao gồm công cụ lao động như: rìu; cuốc; dao dùng để chặt đập, công cụ nạo cắt; nhiều đá thổ hoàng, một loại khoáng chất màu đỏ thường được người cố xưa nghiền nhỏ, hoà với nước rồi bôi vào cơ thể người chết với quan niệm màu đá là biểu tượng cho cuộc sống vĩnh hằng, cho sự tái sinh vĩnh cửu.

Dựa vào kết quả nghiên cứu tổng thể các di vật khảo cổ, vào mức độ trầm tich, có thể cho rằng, Khuổi Nấng là một địa điểm cư trú của nhiều thế hệ người tiền sử. Lớp cư trú sớm nhất thuộc hệ thống văn hoá Hoà Bình - Bắc Sơn có niên đại cách đây khoảng 6.000 - 7.000 năm. Lớp cư trú muộn có niên đại cách đây khoảng 4.000 năm.

Đây là địa điểm khảo cổ học quan trọng, đóng góp cho việc nghiên cứu văn hoá thời tiền sử ở Hà Giang nói riêng và Việt Nam nói chung. Đặc biệt hang lại nằm trên tuyến du lịch lòng hồ thuỷ điện Tuyên Quang. Với những giá trị lịch sử và văn hoá cao, hang Khuổi Nấng tiềm ẩn những giá trị kinh tế - văn hoá lớn cần phải đầu tư để khai thác. Hiện nay công việc nghiên cứu chuyên sâu di tích vẫn đang được tiếp tục.

Quỳnh Anh (TH)