Phải đại phẫu thuật doanh nghiệp nhà nước (15/06/2012)

Các DNNN tăng trưởng chậm hơn tốc độ chung của nền kinh tế, lại đang tạo thêm chứ không góp phần giải quyết các khó khăn, thua lỗ của DNNN so với khu vực kinh tế khác cao hơn gấp 12 lần. Theo những số liệu mới nhất từ Bộ Tài chính, các DNNN đang nợ ngân hàng với số tiền lên tới 415.000 tỷ đồng, chiếm tới 16,9% tổng dư nợ tín dụng. Sau PMU 18, Vinashin nay lại Vinalines... mỗi doanh nghiệp này đã làm thất thoát lãng phí, nợ đọng hàng chục nghìn tỷ đồng của Nhà nước, của nhân dân. Người ta thấp thỏm chờ xem, tiếp theo còn xuất hiện các “Vina” nào nữa?

Phải chăng do được sẵn sàng cung ứng từ “bầu sữa” ngân sách, nguồn lực đất đai mà chưa xem xét toàn diện đến năng lực và khả năng thực hiện của các doanh nghiệp này. Ví như Vinashin lúc đó, vốn kinh doanh khoảng 5 tỷ USD thì Chủ tịch Hội đồng quản trị của Vinashin có quyền quyết định 2,5 tỷ USD mà không cần hỏi ai.

Thực tế cho thấy, cách quản lý lỏng lẻo khiến các tập đoàn, tổng công ty nhảy vào ngành kinh doanh thời thượng, cạnh tranh với thị trường, cạnh tranh với tư nhân vì lợi nhuận. Quản lý các DNNN hiện nay được ví như tình trạng “cha chung không ai khóc”, quá nhiều ngành, đơn vị, đầu mối và trách nhiệm không rõ ràng trong vấn đề quản lý nhà nước. Các tổng công ty, tập đoàn nhà nước nắm trong tay vốn chủ sở hữu của Nhà nước lên đến 700.000 tỷ đồng, lớn hơn tổng số thu ngân sách hàng năm của quốc gia; song hiệu quả kinh doanh lại không tương xứng với đầu tư của Nhà nước và sự kỳ vọng của nhân dân.

Để xảy ra tình trạng nghiêm trọng như trên cần tìm ra nguyên nhân và qui trách nhiệm cụ thể. Trước hết là trách nhiệm quản lý điều hành của chủ tịch và tổng giám đốc đã không làm tròn nhiệm vụ hoặc do trình độ, năng lực, thiếu trách nhiệm và không loại trừ tham ô, tham nhũng. Tiếp đó là trách nhiệm của Chính phủ, các bộ, ngành với tư cách là chủ sở hữu có trách nhiệm lãnh đạo chỉ đạo và cuối cùng là công tác kiểm tra, giám sát và xử lý sai phạm.

Rõ ràng, DNNN đã mắc trọng bệnh không thể điều trị thông thường mà phải đại phẫu thuật, dùng thuốc đặc trị với liều cao. Đó là phải thanh tra toàn diện để nhìn được toàn cục vấn đề và cấp bách tái cấu trúc tất cả các DNNN. Cùng với đó là cơ chế chính sách và xác định chủ thể chịu trách nhiệm. Nhân dân đang theo dõi xem cuộc đại phẫu thuật này có thành công hay không?

CCB Việt Nam