Những quà tặng Đại tướng (18/02/2013)
Tháng 12 năm 2012 này, cả nước tưng bừng kỷ niệm Quân đội ta tròn 68 tuổi, 40 năm chiến thắng “Hà Nội, Điện Biên Phủ trên không” và Đại tướng sắp sang tuổi vàng thứ 103, tôi lại trở về mái nhà quen. Khi bước trên con ngõ nhỏ rải nhựa mòn nhẵn, tôi bâng khuâng thầm tính, đã có hàng triệu bước chân trên con đường này để vào thăm Đại tướng. Bước chân nào của các bà má miền Nam, bà mế khu Việt Bắc, của các cháu thiếu niên, nhi đồng yêu quí và của các CCB đã theo Đại tướng đi khắp các chiến trường…
Đại tá Nguyên Huyên, thư ký của Đại tướng, năm nay 82 tuổi nhưng vẫn nhanh nhẹn và minh mẫn. Ông cho biết: Do tuổi cao nên vài năm nay, Đại tướng vào điều dưỡng trong Bệnh viện Trung ương quân đội 108. Được các giáo sư, bác sĩ, nhân viên quân y chăm sóc tận tình, sức khỏe Đại tướng ổn định và tinh thần vẫn minh mẫn. Muốn xin ý kiến, tôi thường viết chữ thật to để Đại tướng nhìn và ra ý chỉ. Dẫn tôi sang gian phòng chính, Đại tá Nguyễn Huyên giới thiệu:
- Hàng chục năm nay, ngôi nhà này là điểm đến của nhân dân trong cả nước và khách nước ngoài. Những kỷ vật hay gọi là quà tặng của Đại tướng thì có tới hàng ngàn, phần lớn được trưng bày ở đây. Nhưng do phòng nhỏ không để hết nên một số đã được cất bớt rồi.
Tôi quan sát. Tặng phẩm của Đại tướng chủ yếu là những bức tranh, bức trướng, ảnh, tượng, thơ và câu đối, được treo kín bốn bức tường và xung quanh bộ bàn ghế của phòng khách. Nhiều nhất là thơ và câu đối. Tôi thầm đọc một bài thơ của Câu lạc bộ Hán Nôm tỉnh Quảng Bình, quê hương Đại tướng gửi tặng có ghi: “Cõi trăm năm – kính chúc Võ Đại tướng Thượng thọ”, với bốn câu: “Thế giới nghìn xuân mấy tướng tài/ Trường sinh đắc thọ chỉ mình ngài/ Quảng Bình linh địa sinh nhân kiệt/ Thấu cõi trăm năm nghĩa rộng dài”. Cùng với ý nghĩa đó, Xuân Canh Dần (2010), CCB Đại tá Võ Văn Hiếu, nguyên chiến sĩ tiểu đoàn 14, Trung đoàn 108, Sư đoàn 305, Liên khu 5, tặng Đại tướng bốn câu thơ: “Một thế kỷ qua rạng Giáp Văn/ Việc quân kim cổ mấy ai bằng/ Toàn cầu danh tướng lưu muôn thuở/ Thọ bách đa niên phước vĩnh hằng”. Những câu đối có tính khái quát cao, nói lên nhân cách của Đại tướng như: “Võ công truyền quốc sử/ Văn đức quán nhân tâm” của Viện Mác – Lê nin mừng thọ Đại tướng tuổi 85 tuổi. Hoặc câu: “Văn lo việc nước, Văn thành Võ/ Võ thấu lòng dân, Võ hóa Văn”, do một CCB quận Ba Đình, Hà Nội kính tặng…
Đặt tay lên một bức tượng nhỏ, mô tả hình anh bộ đội mặc quân phục, đứng trên chiếc xe tăng bị gãy nòng và mảnh xác máy bay có chữ B.52, tay trái cầm hai lá cờ nhỏ, tay phải đặt trên vành mũ như đang chào, Đại tá Nguyễn Huyên giới thiệu: Cách nay ba ngày, CCB, thương binh Hoàng Anh Việt, nguyên là chiến sĩ tiểu đoàn 107 Quảng Ngãi (đại đội 14, Trung đoàn 21, Sư đoàn 3 – Sao Vàng) tới tặng Đại tướng kỷ vật này. Đây là sáng tác theo ý nguyện duy nhất của ông Việt được nghệ nhân Phạm Văn Hùng, xã Yên Tiến, huyện Ý Yên, tỉnh Nam Định thi công bằng gỗ mít. Muốn nói Đại tướng, Tổng Tư lệnh đã chỉ huy quân đội nhân dân ta đánh thắng hai đế quốc to là Pháp và Mỹ. Tập trung sự chú ý nhiều nhất của khách thăm là bức tranh do Đảng bộ và nhân dân các dân tộc tỉnh Tuyên Quang tặng năm 2011, khi Đại tướng tròn 100 tuổi, có khảm ngọc trai cây đa Tân Trào, mang đôi câu đối do giáo sư, Anh hùng lao động Vũ Khiêu soạn thảo: “Mảnh đất Tuyên Quang gặp hội rồng mây mừng Đại tướng/ Tấm lòng Đại tướng nặng tình cá nước nhớ Tuyên Quang”. Nơi đây, ngày 16-8-1945, Đại tướng đã đọc bản Quân lệnh số 1 của Ủy ban khởi nghĩa rồi chỉ huy đơn vị giải phóng quân tiến về Hà Nội.
Đối diện với bức tranh cây đa Tân Trào, ở bên này là bức tượng Đại tướng bán thân do kiến trúc sư Trần Hiếu Lễ thể hiện chân dung Đại tướng ở tuổi 70, cao 85cm, bề ngang 88cm. Ban đầu tượng bằng thạch cao, năm 2008 Công ty cơ khí đúc Thắng Lợi (Nam Định) đúc lại bằng đồng đen. Cũng trong năm 2008, Hội khoa học Lịch sử Việt Nam đã tặng Đại tướng chiếc trống đồng Đông Sơn và thanh kiếm lệnh nhân kỷ niệm 60 năm thụ phong Đại tướng… Rất nhiều những kỷ vật độc đáo, quý hiếm từ các vùng miền, như có cả tâm hồn và chiều sâu văn hóa. Đó là một phiến đá màu xanh ngọc có chạm nổi hình Đại tướng từ Tây Nguyên gửi tặng. Đó là bức tượng Bác Hồ tạc bằng than kíp-lê của Tỉnh ủy Quảng Ninh; tượng nữ thần Púc-va từ thế kỷ IX đến XII bằng gỗ hương quế Quảng Nam; cây đa Tân Trào bằng san hô của bộ đội Trường Sa. Bạn bè quốc tế có thanh kiếm của Tổng thống U. Cha-vét nước Vê-nê-xu-ê-la; chiếc mũ của võ sĩ đạo Nhật Bản, tranh tượng của các chiến sĩ Cu-ba, tượng voi của nước bạn Lào…
Anh Võ Hồng Nam, con trai thứ của Đại tướng cho biết: Ba tôi và gia đình rất trân trọng những kỷ vật và quà tặng của mọi người. Mỗi quà tặng là một tấm lòng. Đó là tình cảm sâu nặng, chân thành của đồng bào, đồng chí và bạn bè khắp năm châu đối với ba tôi. Đúng vậy! Mỗi quà tặng không những là một tấm lòng mà còn là một thông điệp văn hóa để chúng ta hiểu thêm về Đại tướng – Người Anh cả của quân đội, vị Tổng tư lệnh huyền thoại, văn võ song toàn, đức độ, tài năng trọn vẹn - người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị tướng của nhân dân. Thật hạnh phúc cho những CCB Việt Nam được chiến đấu dưới quyền chỉ huy, chỉ đạo của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Tôi nhớ đến bốn câu thơ của nhà thơ Tạ Hữu Yên: “Trăm trận cầm quân trăm trận thắng/ Một đời danh tướng, một đời vinh/ Văn võ song toàn nhân cách đẹp/ Xứng đáng học trò Hồ Chí Minh”.
Tô Kiều Thẩm