Dù đã ngoài 80 tuổi, nhưng những ký ức về bảo vệ Hà Nội trong những năm tháng ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ vẫn còn in đậm trong ký ức CCB Nguyễn Lan.
Đặc biệt, vào ngày 26-10-1967 ông là người đã chỉ huy Tiểu đoàn tên lửa 61 thuộc Trung đoàn 236, Sư đoàn 361 bắn rơi chiến máy bay ném bom A4E do thiếu tá Giôn Mắc-kên (John McCain) lái.
Về thị trấn Sao Đỏ, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương không khó để tôi tìm được nhà của CCB Nguyễn Lan, bởi sau khi rời quân ngũ ông còn có nhiều năm tham gia công tác tại địa phương: Nguyên là Phó bi thư Đảng ủy thị trấn Sao Đỏ; Chủ tịch quỹ tín dụng nhân dân thị trấn Sao Đỏ nhiều năm liền. Gần đây do tuổi cao sức yếu ông mới xin nghỉ.
Kể cho tôi về cuộc đời quân ngũ của mình, ông không khỏi xúc động và tự hào khi nhớ lại những năm tháng ông được mang sức trẻ cống hiến cho hai cuộc khánh chiến của dân tộc. Nhưng ấn tượng nhất vẫn là chuyện ông bắn rơi máy bay Mỹ do Giôn Mắc-kên lái.
Ông kể, 11giờ 50 phút ngày 26-10-1967, Tiểu đoàn 61 được lệnh bắn hạ tốp máy bay ném bom A4E đang tiến vào Thủ đô.
Bắt được mục tiêu, Tiểu đoàn 61 do ông làm Tiểu đoàn trưởng chỉ huy bám sát mục tiêu đến tận mép “góc cấm” của bầu trời Thủ đô, đúng lúc chiếc máy bay đang hạ độ cao chuẩn bị ném bom Nhà máy điện Yên Phụ ông mới ra lệnh bắn. Ngay loạt tên lửa đầu tiên bắn lên tiểu đoàn của ông đã xuất sắc bắn hạ ngay chiếc A4E, khiến các chiến còn lại hoảng sợ phải rút lui. Nhà máy điện Yên Phụ được bảo vệ an toàn.
Sau khi máy bay địch bị bắn hạ, trên bầu trời chiếc dù màu đỏ bung ra, ông biết chắc đây sẽ phải là tên phi công cấp tá trở lên. Hắn rơi xuống hồ Trúc Bạch: Thiếu tá Giôn Mắc-kên.
Ông Lan nói với tôi, sau này ông Giôn Mắc-kên trả lời phỏng vấn báo chí nói là máy bay của ông cắt bom trước khi bị bắn hạ là không chính xác. Ông Lan khẳng định là Giôn Mắc-kên chưa cắt được bom.
Tháng 3-1973, Giôn Mắc-kên được trả tự do. Trở về nước tham gia hoạt động chính trị, trở thành Thượng nghị sĩ và từng ra tranh cử Tổng thống Mỹ. Ông cũng là người đã tham gia vận động chính phủ Mỹ bình thường mối quan hệ với Việt Nam.
Minh Vương