Cứ vào độ cuối năm, khi những cơn gió bấc vượt qua núi đồi, làng mạc, vượt qua sông Hồng tràn vào Hà Nội, làm rơi những chiếc lá đỏ cuối cùng của cây bàng trên phố, ấy là khi tôi lại nao nao một nỗi nhớ Trường Sa. Nhớ những con sóng bạc đầu, nhớ những vườn cây phong ba với những đóa hoa màu xanh ngọc; nhớ những người lính hải quân đen nhẻm có nụ cười phóng khoáng, hàm răng trắng lấp lóa trong nắng gió đại dương. Trong cả trăm đảo chìm, đảo nổi, nhà dàn, bãi đá, tôi nhớ nhất đảo Nam Yết mà đã một lần được ra thăm.
Nam Yết nằm ở phía bắc huyện đảo Trường Sa, tỉnh Khánh Hòa. Đảo được giải phóng ngày 27-4-1975. Gần 40 năm qua, áp lực cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc luôn luôn thường trực, có khi căng thẳng vì đối phương thường xuyên đe dọa, nhưng từng lớp cán bộ, chiến sĩ đảo Nam Yết đã sát cánh bên nhau, đoàn kết một lòng, khắc phục khó khăn hoàn thành tốt nhiệm vụ. Năm 2004, đảo được tuyên dương Đơn vị Anh hùng LLVTND thời kỳ đổi mới. Thời gian gần đây, các công trình quốc phòng và dân sinh trên đảo được xây dựng khá vững chắc. Xung quanh đảo được bao bọc bởi hệ thống tường chắn sóng kiên cố, có bến cập xuồng. Trên đảo đã có nhà hai tầng và nhiều nhà kiên cố khác, bảo đảm nơi ăn, ở, làm việc cho cán bộ, chiến sĩ. Đảo có trạm thu phát tín hiệu truyền hình từ vệ tinh, hệ thống năng lượng gió và nhiều phương tiện phục vụ đời sống tinh thần cho bộ đội và nhân dân.
Lần ấy, dẫn chúng tôi đi thăm các cụm chiến đấu trên đảo, Đảo trưởng-Thượng tá Bùi Hải Phước cho biết: Đảo thực hiện nghiêm túc chương trình huấn luyện sẵn sàng chiến đấu; duy trì các chế độ trực chỉ huy, trực ban, trực nội vụ, luyện tập các phương án chiến đấu trị an, kết hợp với xây dựng bản lĩnh chính trị cho cán bộ, chiến sĩ luôn kiên định vững vàng, xác định rõ đối tượng, đối tác, không bị bất ngờ với âm mưu thủ đoạn của kẻ thù. Nhiều năm liên tục đảo được Quân chủng Hải quân trao tặng danh hiệu "Đơn vị huấn luyện giỏi","Đơn vị Quyết thắng"...
Chúng tôi ngồi trò chuyện với Trung tá Nguyễn Văn Sao-Cụm trưởng Cụm 2, quê huyện Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa; Thiếu úy Lê Xuân Trình, khẩu đội trưởng pháo phòng không, quê huyện Tĩnh Gia, tỉnh Thanh Hóa và Trung úy Bùi Trọng Tạo-Trung đội trưởng bộ binh; mỗi người đều có vài năm ăn tết ở Trường Sa. Ai cũng nhớ nhà, nhớ vợ con vậy mà khi điện thoại vào đất liền lại động viên gia đình cứ yên tâm, vui vẻ đón xuân. Nhiều chiến sĩ trẻ 20, 21 tuổi như các Binh nhất Lê Nhật Nam, quê TP Tuy Hòa, Phú Yên; Phan Đình Trung, quê phường 12, TP Vũng Tàu; Nguyễn Văn Vương, quê TP Biên Hòa, Đồng Nai… đều đã đón mùa xuân đầu tiên trên đảo và đều vui vẻ, tự hào là người lính Trường Sa.
Trung tá Đàm Quốc Đạt-Chính trị viên đảo, quê vùng đặc sản chè Thái Nguyên tâm sự: Hưởng ứng phong trào "Cả nước vì Trường Sa, Trường Sa vì cả nước", quân và dân trên đảo đã quyên góp ủng hộ số tiền 31,5 triệu đồng. Tiếp nhận quà của các đoàn ra thăm, đơn vị quản lý, cấp phát, sử dụng chặt chẽ và hiệu quả, vì đây là tấm lòng của đất liền nhường nhịn, ưu tiên cho đảo. Mỗi năm đảo đón tiếp, tạo điều kiện thuận lợi cho hàng trăm lượt tàu đánh cá của ngư dân ra khai thác quanh khu vực như cung cấp nước ngọt, cứu chữa, chăm sóc các ngư dân gặp nạn, bị ốm đau, đều để lại niềm tin, tình cảm sâu nặng với từng người. Theo số liệu thống kê thì vùng biển Nam Yết có 246 loài san hô, 492 loài thực vật và động vật phù du, 86 loài rong, 225 loài động vật đáy, 414 loài cá san hô… cùng các loài sinh vật biển quý hiếm như bào ngư, tôm hùm, trai tai tượng, hải sâm, ốc anh vũ, nhum đá, vích, đồi mồi... Trên cạn có 19 loài thực vật như dừa, mù u, bàng quả vuông, phong ba... và 10 loài chim biển, trong đó có những loài không thể tìm thấy ở đâu khác tại Việt Nam, như hải âu mặt trắng, chim điên bụng trắng, chim điên chân đỏ... Tận dụng ưu đãi của thiên nhiên, hằng năm cán bộ, chiến sĩ tăng gia sản xuất quanh nhà, quanh bếp được trên 10.000kg rau củ, quả, hàng nghìn kg thịt, cá các loại. Đơn vị cơ bản tự túc được rau xanh, bình quân đạt gần 20kg thịt, 26kg cá/người/năm, tổng giá trị lên tới hàng trăm triệu đồng, đưa vào bữa ăn thường xuyên và những ngày lễ, ngày tết.
Lại một mùa xuân nữa đang về với những người lính trên đảo Nam Yết xa xôi. Nơi ấy các anh đang hiến dâng cả tuổi thanh xuân của mình để giữ gìn chủ quyền biển đảo của Tổ quốc thân yêu. Nhớ các anh lắm lắm.
Bài và ảnh:
Tô Kiều Thẩm