Không thể giữ kín mãi điều ân hận (23/02/2011)

Sau khi học hết phổ thông cơ sở năm 1962, anh nhập ngũ, vào một đơn vị pháo phòng không thuộc Quân chủng PK-KQ bảo vệ đường giao thông huyết mạch vào TP Vinh.

Ngày 19-8-1965, trong trận chiến đấu bắn máy bay Mỹ đến đánh phá TP Vinh, trận địa bị máy bay Mỹ oanh tạc, đồng chí Suất đã anh dũng hi sinh, được đơn vị và địa phương tổ chức an táng gần trận địa, sau đó được cất bốc đưa về nghĩa trang liệt sĩ phường Hương Dũng, TP Vinh.

Cuối năm 1974, gia đình liệt sĩ Suất có nguyện vọng xin chuyển hài cốt liệt sĩ Suất về quê hương. Dòng họ cử người đại diện vào liên hệ, có giấy giới thiệu của địa phương. Người đại diện vào Vinh gặp chính quyền địa phương, lúc đó bà Nguyễn Thị Trinh làm Chủ tịch phường Hương Dũng. Bà Trinh giải thích, theo quy định chung lúc đó của Nhà nước, không đồng ý cho gia đình liệt sĩ Suất di dời hài cốt liệt sĩ Suất về quê ngoài Hưng Yên. Người đại diện được cử đi rất băn khoăn, bức xúc vì lúc ra đi, ở quêø gia đình, họ mạc, chính quyền địa phương đã chuẩn bị tổ chức đón rước chu đáo theo lịch trình đã định. Sau khi làm việc với chính quyền phường Hương Dũng, không được chính quyền đồng ý, người đại diện đến nghĩa trang liệt sĩ phường Hương Dũng thắp hương ở mộ liệt sĩ Suất và quan sát suy ngẫm, không có điều kiện để hỏi gia đình và chính quyền địa phương ngoài quê Hưng Yên cách xử lý mà tự ý quyết định chờ đến đêm vào nghĩa trang phường Hương Dũng đào trộm. Đêm cuối tháng trời tối, người đại diện lần sờ đào bới, cuối cùng cũng nậy được nắp tiểu, thấy trong tiểu có bọc ni lông, bọc hài cốt, thế là người đại diện đưa bọc hài cốt vào túi du lịch, tảng sáng khoác ra Vinh đi ôtô về quê (người đại diện kể lại, hiện tại người đại diện lâm bệnh đã qua đời, cũng chưa biết có sự nhầm lẫn này). Về đến quê, địa phương đón nhận, đưa nguyên vẹn hài cốt liệt sĩ vào tiểu, tổ chức rước hài cốt liệt sĩ, làm lễ truy điệu, đặt hài cốt liệt sĩ vào đúng phần bia mộ đã bố trí trước ở nghĩa trang liệt sĩ xã Đông Ninh.

Mọi việc tưởng chừng êm thấm vui vẻ, gia đình, họ mạc toại nguyện vì đã đưa được hài cốt liệt sĩ Suất về với gia đình, quê hương, nơi chôn nhau cắt rốn của liệt sĩ. Cho đến những năm 1995-1997, TP Vinh xây dựng nghĩa trang liệt sĩ của TP tại phường Lê Mao, TP Vinh, hài cốt liệt sĩ ở các nghĩa trang phường, xã được cất bốc quy tập về đây. Đến năm 1997, khi khánh thành nghĩa trang liệt sĩ TP Vinh, cùng một lúc gia đình liệt sĩ Suất và chính quyền địa phương nhận được hai giấy mời, một giấy của phường Lê Mao mời địa phương cùng gia đình ông Suất vào dự khánh thành nghĩa trang liệt sĩ TP Vinh, một giấy mời của Viện Sử học – Bộ Văn hóa mời đại diện gia đình vào nghĩa trang TP Vinh để nhận phần mộ liệt sĩ Suất. Địa phương và dòng họ, gia đình thống nhất cử ông Phạm Duy Nhập, là em ruột liệt sĩ Suất vào Vinh. Khi ông Nhập vào đến nghĩa trang TP Vinh đã có o Đào đón, và tự giới thiệu với ông Nhập o là bạn gái thân thiết của anh Suất. O Đào nói trong nước mắt với ông Nhập là khi di dời hài cốt liệt sĩ Suất, o Đào có mặt và chứng kiến hài cốt liệt sĩ Suất vẫn còn.

Sau khi ông Nhập dự khánh thành nghĩa trang liệt sĩ TP Vinh về, tôi (lúc đó là Chủ tịch CCB xã) trực tiếp trao đổi với ông Nhập cùng các đồng chí trong Đảng ủy, UBND xã thống nhất nhận định, có thể hài cốt của liệt sĩ Suất vẫn còn ở đó, đồng nghĩa với việc năm 1974 gia đình liệt sĩ Suất đưa hài cốt liệt sĩ từ nghĩa trang phường Hương Dũng về nghĩa trang xã Đông Ninh là hài cốt của liệt sĩ khác chưa rõ danh tính.

Sự nhầm lẫn dẫn đến thiếu sót quá lớn, người gây nên thiếu sót này lâm bệnh cũng đã qua đời. Thời gian cứ trôi, điều ân hận của thân nhân liệt sĩ Suất cứ kéo dài. Mỗi khi trong gia đình, dòng họ có chuyện chẳng lành, mọi suy nghĩ lại đổ dồn về việc bốc nhầm hài cốt.

Theo nguyện vọng của thân nhân liệt sĩ Phạm Duy Suất, tôi viết bài báo này với mục đích điều ân hận của thân nhân liệt sĩ Phạm Duy Suất không thể để kéo dài mãi, không thể để nỗi đau chồng lên nỗi đau, sai sót dù lớn đến đâu do nhầm lẫn cũng đã lùi về phía sau. Qua hệ thống thông tin đại chúng, những người có lương tâm, có trách nhiệm sẽ xác định được danh tính quê quán liệt sĩ mà sự nhầm lẫn dẫn đến sự đau lòng này.

Thông tin về liệt sĩ, thân nhân liệt sĩ xin liên hệ trực tiếp với tôi (số ĐT: 0983 858 542), với chính quyền xã Đông Ninh để tổ chức di dời hài cốt liệt sĩ về đúng quê hương của liệt sĩ, sau đó thân nhân của liệt sĩ Suất cùng Đảng, chính quyền địa phương xã Đông Ninh sẽ xin phép vào nghĩa trang liệt sĩ TP Vinh đón rước hài cốt liệt sĩ Suất về quê hương, khi ấy mọi ân hận, mọi nghĩ suy dằn vặt về sự nhầm lẫn mới được giải tỏa.

Đỗ Xuân Tuyển