Hơn 50% các doanh nghiệp chưa thực hiện đóng bảo hiểm xã hội: Cần tăng cường chế tài

Việc triển khai hoạt động giám sát được tiến hành tại 10 tỉnh-thành phố trong 2 năm (2014-2015) cho thấy, thực hiện pháp luật về BHXH hiện nay còn một số tồn tại: tỷ lệ nợ đọng BHXH lớn, như Hưng Yên nợ 148,6 tỷ đồng, Bà Rịa-Vũng Tàu nợ 193,9 tỷ đồng, Nam Định 130 tỷ đồng… Tổng số tiền nợ BHXH của 10 tỉnh lên tới 951,6 tỷ đồng. Việc thu hồi nợ BHXH chưa cao; số doanh nghiệp chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN trên 3 tháng còn nhiều, tỷ lệ tham gia BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện của người lao động thấp; nhiều doanh nghiêp chưa thực hiện đúng quy định của pháp luật lao động về hợp đồng lao động, thang bảng lương, quy chế lao động, nội quy lao động và đăng ký tham gia BHXH cho người lao động; việc giải quyết các chế độ BHXH về ốm đau, thai sản cho người lao động còn chậm, thường cho cơ quan BHXH quyết toán mới chi trả cho người lao động; nhận thức của người lao động về tham gia BHXH, BHYT, BHTN còn chưa rõ ràng. Tình trạng trốn đóng BHXH của các doanh nghiệp, của người sử dụng lao động diễn ra phổ biến; nhiều doanh nghiệp đã không còn khả năng hoạt động, chủ doanh nghiệp bỏ trốn, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người lao động và làm mất niềm tin của người lao động tham gia BHXH.
Qua giám sát cho thấy, tỷ lệ trung bình số doanh nghiệp đăng ký tham gia BHXH trên tổng số doanh nghiệp đăng ký hoạt động chỉ chiếm 44,8% và tỷ lệ doanh nghiệp nợ BHXH trên số doanh nghiệp tham gia BHXH là 45%. Như vậy số doanh nghiệp đóng đủ BHXH chỉ chiếm 24,6% số doanh nghiệp đăng ký hoạt động. Số đóng không đủ chiếm 20,2% và số không đóng lên tới 55,2%.
Các cuộc giám sát về vấn đề BHXH đã có tác động ngay tới nhiều doanh nghiệp, chủ động thực hiện việc đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động và thực hiện việc trả nợ BHXH, BHYT, BHTN. Đến nay, BHXH các tỉnh-thành phố đã thu được hàng trăm tỷ đồng nợ BHXH, BHYT, BHTN do các doanh nghiệp trả nợ hoặc có cam kết lộ trình chi trả nợ.
Qua giám sát, đã có nhiều kiến nghị đến các cơ quan chức năng: Kiến nghị Chính phủ có văn bản hướng dẫn xử lý dứt điểm đối với các đơn vị bỏ trốn, ngừng hoạt động; kiến nghị cơ quan chức năng nghiên cứu, sửa đổi Điều 102 Luật BHXH 2014 về thời hạn làm thủ tục hưởng chế độ ốm đau, thai sản; kiến nghị các cơ quan chức năng sớm hướng dẫn về thanh tra chuyên ngành cho cơ quan BHXH; kiến nghị nâng cao mức xử phạt đối với tập thể, cá nhân vi phạm pháp luật về BHXH….
Các hoạt động giám sát đã được đông đảo tầng lớp nhân dân quan tâm theo dõi và đồng tình ủng hộ, cũng thu được những kết quá có ý nghĩa trên nhiều phương diện, góp phần phản ánh, cung cấp thêm thông tin và những kiến nghị, đề xuất làm cơ sở cho các cơ quan hữu quan ban hành, quyết định những vấn đề có liên quan, chỉ đạo và đôn đốc việc thực hiện cũng như giám sát việc thực hiện của các cơ quan có trách nhiệm.
Quang Vinh