Hội thảo khoa học 70 năm chiến thắng đồn Nhất - Hải Vân Quan
Ngày 23-9, Viện Lịch sử quân sự Việt Nam phối hợp với Thành ủy Đà Nẵng và Bộ Tư lệnh Quân khu 5 tổ chức Hội thảo khoa học nhân kỷ niệm 70 năm chiến thắng đồn Nhất - Hải Vân Quan (25.9.1952 - 25.9.2022). Dự hội thảo có đồng chí Nguyễn Xuân Phúc - Uỷ viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước; Nguyễn Hòa Bình - Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư T.Ư Đảng, Chánh án TANDTC; lãnh đạo Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu 5, Thành ủy, UBND T.P Đà Nẵng, các nhà nghiên cứu lịch sử, nhiều nhân chứng lịch sử của trận đánh.
Sau chiến dịch Hè 1951, trên địa bàn Liên khu 5, thực dân Pháp vẫn tăng cường đánh phá, đẩy mạnh chiêu an, dồn dân, gây cho ta nhiều khó khăn, tổn thất. Trước tình hình đó, Liên khu ủy 5 quyết định sử dụng Trung đoàn 803 kết hợp lực lương dân quân du kích trên địa bàn Quảng Nam - Đà Nẵng, mở chiến dịch Hè Thu 1952 nhằm phá thế uy hiếp của địch, phát triển cơ sở vùng tạm chiếm và tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch. Sau khi giành chiến thắng liên tiếp tại các cứ điểm Xuân Đài, Vân Ly, Túy Loan, Lệ Sơn..., BCH Trung đoàn 803 quyết tâm tiến công diệt gọn đồn Nhất trên đỉnh đèo Hải Vân. Đây là một cứ điểm kiên cố, có hỏa lực mạnh, địa hình rất khó tiếp cận, án ngữ đường độc đạo giữa đỉnh đèo. Với quyết tâm cao của cán bộ, chiến sĩ, chỉ sau 2 giờ chiến đấu ác liệt, Tiểu đoàn 59 đã tiêu diệt hoàn toàn cứ điểm đồn Nhất.
Chiến thắng đồn Nhất là biểu tượng của nghĩa yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng, là dấu ấn lịch sử về xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân, là nghệ thuật chỉ đạo, tổ chức và điều hành trận đánh, sự phối hợp giữa bộ đội chủ lực và dân quân du kích địa phương.
Trong chuỗi các hoat động kỷ niệm 70 năm chiến thắng đồn Nhất - Hải Vân Quan, Quân khu 5 tổ chức lễ khánh thành và dâng hương di tích chiến thắng đồn Lệ Sơn và khu di tích đồn Nhất; ra mắt cuốn sách “Tiểu đoàn 59 - Anh hùng giữa lòng dân” cùng các họat động viếng nghĩa trang liệt sĩ; thăm, tặng quà các nhân chứng lịch sử, thân nhân các gia đình liệt sĩ thuộc tiểu đoàn 59 và gia đình chính sách trên địa bàn tỉnh Quảng Nam và T.P Đà Nẵng.
Nguyễn Phát