Hai Bộ Công thương và Xây dựng trả lời chất vấn trước Quốc hội (13/11/2012)

Phiên họp sang,các vấn đề chất vấn của đại biểu Quốc hội tập trung vào vấn đề: xây dựng thương hiệu nông sản, việc quản lý thị trường, hàng tồn kho, vấn đề điều hành giá xăng dầu…

Mở đầu phiên chất vấn, đại biểu Trương Minh Hoàng (đoàn Cà Mau) đặt vấn đề về những yếu kém trong khâu quy hoạch, cập nhật dự báo tình hình dẫn tới dư thừa sản phẩm, trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ Công Thương đến đâu? Đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé (đoàn Kiên Giang) nêu câu hỏi khi nào gạo Việt Nam mới có thương hiệu vững chắc trên thị trường thế giới?

Thừa nhận một trong những nguyên nhân dẫn đến lượng tồn kho một số sản phẩm công nghiệp chế biến chế tạo thời gian qua liên quan đến việc xây dựng quy hoạch có bất cập giữa cung và cầu, dẫn tới dư thừa, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết đây cũng là điểm yếu trong công tác quản lý nhà nước, cần phải khắc phục trong thời gian tới.

Nguyên nhân thứ hai là công tác dự báo có hạn chế, trong khi vai trò của các cơ quan quản lý nhà nước là cần cảnh báo, khuyến cáo doanh nghiệp khi thấy tình hình dư thừa sản phẩm. Tính đến 1/10/2012, chỉ số hàng tồn kho giảm còn 20%, so với con số 26% ở thời điểm 1/6/2012.

Liên quan đến việc xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường thế giới, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết, Chính phủ đã thành lập Hội đồng Thương hiệu Quốc gia. Hằng năm, Hội đồng đều yêu cầu các doanh nghiệp, hiệp hội, các địa phương đăng ký xây dựng các thương hiệu nông sản, trong đó có lúa gạo. Thời gian qua, một số thương hiệu đã được xây dựng như bưởi Năm Roi, thanh long Ninh Thuận, nhưng việc xây dựng thương hiệu lúa gạo vẫn gặp khó. Chính phủ cũng đã chỉ đạo các bộ, ngành tích cực tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu, nhằm hạn chế tình trạng hàng nông sản Việt Nam ra thế giới mang tên nhãn mác khác.

Giải trình thêm về vấn đề liên quan, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát cho biết thời gian qua việc triển khai xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam được Chính phủ hết sức quan tâm. Chính phủ đã chỉ đạo thực hiện đồng bộ cả 4 khâu: Một là áp dụng công nghệ mới, nhân rộng sử dụng nguồn giống lúa chất lượng cao hơn; hai là tổ chức sản xuất trên các cánh đồng mẫu lớn để có sản lượng hàng hoá cao, chất lượng giá thành giảm; ba là hỗ trợ doanh nghiệp, nông dân xây dựng kho dự trữ bảo quản đảm bảo chất lượng nông sản ổn định; bốn là đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại. Các cơ quan chức năng sẽ triển khai 4 vấn đề trên một cách đồng bộ và đẩy mạnh hơn trong thời gian tới.

Về cơ chế, chính sách đặc thù dành cho người dân vùng có dự án thuỷ điện phải di dời được đại biểu Nguyễn Thái Học (đoàn Phú Yên) đặt câu hỏi, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết, mới đây, Chính phủ đã ban hành cơ chế, chính sách mới về việc xây dựng các nhà máy thuỷ điện với nhiều điểm mới, trong đó có nội dung dành cho công tác di dân, tái định cư. Theo đó, việc giải phóng mặt bằng được trao cho địa phương, bởi hơn ai hết, chính quyền địa phương nắm chắc tình hình và có điều kiện sắp xếp, quy hoạch sử dụng đất cho người dân.

Việc giải quyết việc làm cho người dân cũng đòi hỏi phải linh hoạt trong xem xét, thu nhận. Chính phủ cũng đã chỉ đạo, với các dự án thuỷ điện quy mô lớn sẽ có đề án khuyến công, khuyến nông, tạo các cụm công nghiệp, nông nghiệp thu hút người dân vào làm việc. Đây là quyết định phù hợp với lòng dân và tại nhiều dự án thuỷ điện vừa qua, những vướng mắc liên quan đến quyền lợi của người dân đã từng bước được khắc phục.

Đại biểu Nguyễn Thái Học cho biết các chính sách này mới áp dụng cho các dự án thuỷ điện gần đây, còn với những dự án triển khai từ lâu mà đời sống người dân còn khó khăn, người dân cũng mong muốn cơ quan chức năng khảo sát lại các dự án di dân tái định cư để có có chính sách phù hợp.

Thừa nhận tình trạng một số thuỷ điện đã triển khai từ lâu như Hoà Bình, Thác Bà nhưng nhiều nhu cầu chính đáng của người dân trong khu vực vẫn chưa được đáp ứng, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết, Chính phủ đã chỉ đạo từng bước xem xét thông qua các chương trình mục tiêu, kinh phí giải quyết vấn đề này. Sau kỳ họp này, Bộ Công Thương sẽ phối hợp với chính quyền các địa phương tiếp tục rà soát, tham mưu cho Chính phủ để giải quyết.

Cũng liên quan đến lĩnh vực điện, nhiều đại biểu quan tâm đến việc liệu có loại bỏ dự án thuỷ điện Đồng Nai 6 và 6A vì liên quan đến rừng phòng hộ, ảnh hưởng đến môi trường. Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết, dự án thuỷ điện Đồng Nai 6 và 6A có công suất 1 tỷ kWh/ năm. Dù có hiệu quả kinh tế, nhưng nếu tác động môi trường lớn, các Bộ sẽ báo cáo Chính phủ cân nhắc và có thể cho dừng dự án. Hiện Bộ Tài nguyên và Môi trường đang đánh giá báo cáo tác động môi trường của dự án này.

Chiều 12/11, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trịnh Đình Dũng đã trả lời chất vấn trực tiếp của 23 lượt đại biểu Quốc hội vào các vấn đề về thị trường bất động sản, chất lượng các công trình xây dựng, quy hoạch và quản lý đô thị, dân cư, khu công nghiệp…

Là người đầu tiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga (đoàn Thái Nguyên), đại biểu Nguyễn Thành Tâm (đoàn Tây Ninh) hỏi thẳng vào trách nhiệm và giải pháp của Bộ trưởng đối với thực trạng thất thoát, lãng phí và chất lượng các công trình xây dựng nhà ở tái định cư, thuỷ điện, tháp truyền hình, tình trạng thất thoát tại các công trình xây dựng…

Về thực trạng đóng băng của thị trường bất động sản, đại biểu Nguyễn Anh Sơn (đoàn Nam Định), đại biểu Châu Thị Thu Nga (đoàn Hà Nội) chỉ ra hệ luỵ “người người làm bất động sản, nhà nhà làm bất động sản”, đẩy giá nhà đất cao ngất ngưởng, giờ lại thành món nợ xấu của ngân hàng. Do vậy bất động sản đang ở ngưỡng nguy hiểm với nợ xấu có thể dẫn đến đổ vỡ, kịch bản đối phó là gì?

Trả lời nhóm câu hỏi về thất thoát, lãng phí và chất lượng các công trình xây dựng, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng thừa nhận đây là “bệnh nan giải, khó khắc phục triệt để”.

Xác định nguyên nhân thực trạng này, Bộ trưởng cho rằng do thể chế chưa được hoàn thiện, việc quản lý chất lượng dự án chưa chặt chẽ, xây dựng và giải phóng mặt bằng chậm cũng là lãng phí lớn, chất lượng các dự án, quá trình thi công, nghiệm thu, bàn giao, đưa vào sử dụng có vấn đề cũng như việc kiểm tra, giám sát và năng lực cán bộ, thiếu cơ chế giám sát của người dân và chế tài chưa đủ mạnh.

Hiện tại, Bộ Xây dựng đang trình Chính phủ dự thảo sửa một số Nghị định về chất lượng xây dựng như tăng cường quản lý chất lượng công trình xây dựng, đồng thời kiểm soát chặt chẽ năng lực từ chủ đầu tư, nhà thầu, tư vấn giám sát nhằm loại đơn vị yếu kém, công bố đơn vị có năng lực để lựa chọn, nâng cao năng lực và phẩm chất đội ngũ cán bộ, các chủ thể tham gia xây dựng công trình, tăng cường giám sát của nhân dân để chống thất thoát, lãng phí.

Về các giải pháp cho thị trường bất động sản, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng cho rằng, lúc này cần giải pháp dài hạn là hoàn thiện thể chế pháp luật, khắc phục tình trạng tự phát, cung vượt xa cầu. Về ngắn hạn, cần cơ cấu lại nhà ở từ diện tích lớn sang diện tích nhỏ, từ nhà cao cấp sang nhà ở xã hội cho người có khó khăn về nhà ở với gói hỗ trợ của nhà nước. Thực hiện được vấn đề này sẽ tháo gỡ được khó khăn cho doanh nghiệp và thị trường, đồng thời người có thu nhập thấp cũng có điều kiện cải thiện nhà ở.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng cũng đưa ra một số giải pháp khác như mở rộng cho vay vốn đối với chủ đầu tư và người mua nhà ở xã hội, Quốc hội cho phép miễn giảm thuế VAT cho các hộ gia đình, cá nhân mua nhà ở xã hội, người mua nhà thương mại để ở lần đầu, các doanh nghiệp được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp khi xây dựng nhà ở xã hội ở mức cao nhất; cho phép các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản được nộp tiền sử dụng đất theo tiến độ…

Trước tình trạng thiếu đồng bộ của các khu đô thị, Bộ trưởng nói sẽ từng bước khắc phục bởi nguồn vốn cho việc này lớn trong khi doanh nghiệp đang khó khăn với bất động sản đang đóng băng. Do đó, phải đôn đốc chủ đầu tư phải thực hiện cam kết với chính quyền và nhân dân. Với trách nhiệm của mình, Bộ Xây dựng sẽ kiểm tra, đôn đốc các chủ đầu tư hoàn thiện hạ tầng khu đô thị.

Tuy nhiên, chưa thể khẳng định khó khăn được tháo gỡ tuyệt đối bởi còn phụ thuộc vào cung cầu thị trường, từng bước tháo gỡ để giảm dần nợ xấu và hy vọng thị trường bất động sản sẽ ấm lên cùng với sự hồi phục của nền kinh tế nước ta.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng và Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh cũng đã trả lời một số câu hỏi của đại biểu về tồn đọng vật liệu xây dựng của đại biểu Phùng Văn Hùng (đoàn Cao Bằng), Nguyễn Ngọc Bảo (đoàn Vĩnh Phúc), về thực trạng hoạt động của các nhà máy xi măng của đại biểu Ngô Văn Minh (đoàn Quảng Nam); về sai phạm của Tập đoàn Sông Đà của đại biểu Lê Như Tiến (đoàn Quảng Trị), Trần Minh Diệu (đoàn Quảng Bình)…

Chí Đức