Đánh chiếm cụm cứ điểm Chư Bồ - Đức Cơ
Tác giả (bên phải) thăm di tích lịch sử Chiến thắng Chư Bồ - Đức Cơ.
50 năm đã trôi qua nhưng diễn biến trận tiến công đánh chiếm cụm cứ điểm Chư Bồ - Đức Cơ (Gia Lai) trước ngày ký kết Hiệp định Paris vẫn hiển hiện trong ký ức tôi.
Đầu tháng 1-1973, do bị ta đánh mạnh trên các hướng, địch buộc phải rút Trung đoàn 41, Tiểu đoàn 11 biệt động quân và lực lượng xe tăng, pháo binh ở khu vực Đức Cơ về Pleiku và Thanh An; đồng thời đưa Tiểu đoàn 81 biệt động quân từ làng Tre ra chốt giữ cứ điểm Chư Bồ để cùng đại đội biệt kích ở căn cứ biên phòng Đức Cơ và đại đội bảo an ở điểm cao 426 chốt giữ khu vực này. Thời cơ xuất hiện, Bộ Tư lệnh Mặt trận Tây Nguyên liền chỉ thị cho Sư đoàn 320 tổ chức tiến công đánh chiếm cụm cứ điểm Chư Bồ - Đức Cơ, tiến tới giải phóng toàn bộ khu vực trước ngày ký kết Hiệp định Paris.
Đồi Chư Bồ (điểm cao 431) mang hình con rùa có diện tích hơn 3km2 (nay là thôn Chư Bồ, xã Ia Kla, huyện Đức Cơ, Gia Lai). Đường 19 đi qua chia điểm cao thành hai nửa: Bắc và nam đường. Phía bắc cách khoảng 5km là điểm cao 518; phía nam cách 500m có điểm cao 409; phía đông cách hơn 2km là điểm cao 426; phía tây có ấp Chư Bồ (cũ) và đường 19 kéo đến biên giới Campuchia; cách ấp Chư Bồ về phía tây bắc 2 km là căn cứ biên phòng Đức Cơ mà tháng 11-1972 đã bị Trung đoàn 64 tiêu diệt, sau đó địch tái chiếm và hiện có một đại đội biệt kích biên phòng chiếm giữ. Chư Bồ có vị trí chiến thuật quan trọng nên đầu tháng 12-1972, Tiểu đoàn 1 (Trung đoàn 41 ngụy) đã xây dựng nó thành cứ điểm gồm 6 phân khu từ Đ1 đến Đ6, với hệ thống công sự và chướng ngại vật khá hoàn chỉnh. Sau khi được đổ xuống Chư Bồ, Tiểu đoàn 81 bố trí sở chỉ huy và 1 đại đội ở Đ2 và Đ5, 1 đại đội ở Đ1, 1 đại đội ở Đ3, Đ4 và Đ6, 1 đại đội ở ấp Chư Bồ; chúng lợi dụng hệ thống công sự vật cản có sẵn rải quân chốt giữ.
Qua nghiên cứu thảo luận, Đảng ủy và Bộ tư lệnh Sư đoàn 320 thống nhất giao cho Trung đoàn 64 do Trung đoàn trưởng Khuất Duy Tiến và Chính ủy Phạm Văn Đông chỉ huy, được tăng cường Tiểu đoàn 3 (Trung đoàn 48), một số phân đội hỏa lực trong đó Đại đội 1 súng máy cao xạ 12,7 mm (Tiểu đoàn 16) của tôi, tiến công tiêu diệt Tiểu đoàn 81 ở Chư Bồ. Vừa trải qua hơn một tháng liên tục quần nhau với 15 tiểu đoàn địch giải tỏa đường 19, các đơn vị trong sư đoàn đều hao hụt quân số; trong khi đối tượng tác chiến lại là lực lượng tinh nhuệ ở trong công sự vững chắc và có lợi thế về hỏa lực phi pháo. Khó khăn là vậy nhưng Trung đoàn 64 và các đơn vị tăng cường vẫn quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ.
Để đánh chiếm cứ điểm Chư Bồ, Trung đoàn 64 sử dụng cách đánh: Bí mật triển khai đội hình áp sát trận địa địch, tập trung hỏa lực phá nát hệ thống công sự và tiêu hao sinh lực địch, rồi dùng bộ binh xung phong đánh chiếm sở chỉ huy, các phân khu, làm chủ cứ điểm Chư Bồ. Sau đó, tiến công tiêu diệt địch ở Đức Cơ. Phương án tác chiến của Trung đoàn đã được chỉ huy Sư đoàn phê chuẩn.
Tối 17-1, các đơn vị vào chiếm lĩnh trận địa. Trung đội 1 của tôi có nhiệm vụ đánh máy bay, bảo vệ đội hình tiến công của Trung đoàn từ hướng đông về hướng nam và sẵn sàng chi viện hỏa lực cho bộ binh khi có yêu cầu. Chúng tôi triển khai trận địa ở một sườn đồi là nương cũ của đồng bào làng Luông Ấp, cách Chư Bồ về phía đông nam 1.200m. Đến mờ sáng thì chúng tôi hoàn tất mọi công tác chuẩn bị.
Đúng 14 giờ ngày 18-1-1973, các loại pháo của ta cùng lúc bắn mãnh liệt vào cứ điểm địch. Đồi Chư Bồ bỗng chốc rung lên quằn quại trong tiếng pháo nổ rền. Lợi dụng lúc pháo bắn, các hướng cho bộ đội dâng lên tiếp cận hàng rào. Quân địch bị cô lập, chống cự yếu ớt. Mãi đến 16 giờ, bốn chiếc trực thăng “cá lẹp” từ hướng bắc mới bay đến. Sau vòng lượn giãn cách đội hình, chiếc đầu lao xuống bắn đại liên, phóng rốc két xuống sườn phía đông. Chúng tôi liền nổ súng. Ở hướng tây nam, Trung đội 2 cũng bắn lên quyết liệt. Từ hai hướng, từng loạt đạn lửa vút lên bao bọc chiếc máy bay địch, nó khựng lại phụt khói đen ngòm lao đầu xuống phía nam.
Bị đánh vỗ mặt, những chiếc sau liền đổi hướng bắn xuống phía đông bắc, liền bị trận địa 12,7 mm của Đại đội 16 (Trung đoàn 64) đón đánh diệt thêm một chiếc. Một lúc sau thì bọn còn lại biến mất.
Đúng lúc này, pháo ta bắn cấp tập vào cứ điểm địch. Sau đòn hỏa lực cuối cùng, bộ đội ta ở các hướng đồng loạt vượt qua cửa mở đánh chiếm mục tiêu. Trên hướng chủ yếu phía tây bắc, Tiểu đoàn 7 chia hai mũi đánh thẳng vào sở chỉ huy địch ở Đ2 và Đ5. Từ hướng tây nam, Tiểu đoàn 3 đánh chiếm khu 7 hầm, tiến đánh Đ1 và phát triển sang Đ2. Từ phía đông bắc, Tiểu đoàn 8 chia làm hai mũi lần lượt đánh chiếm Đ3, Đ4, Đ6 rồi phát triển sang Đ2. Hướng đông nam do Tiểu đoàn 9 đảm nhiệm, bị địch chống trả quyết liệt. Chúng tôi được lệnh bắn vào hai lô cốt đầu cầu, từng loạt đạn 12,7 mm căng mạnh đã làm cho hỏa điểm địch câm lặng. Chớp thời cơ, Đại đội 10 tập trung hỏa lực B40, B41 diệt nốt hai ụ đại liên còn lại, mở đường cho Đại đội 11 vượt lên đánh thẳng vào Đ2. Trước sức đột phá nhanh, mạnh của bộ đội ta, quân địch phần lớn bị tiêu diệt và bị bắt; một số tên ở ấp Chư Bồ hoảng loạn tháo chạy xuống căn cứ Đức Cơ. Đến 17 giờ 35 phút, các mũi đột phá của 4 tiểu đoàn đã gặp nhau ở sở chỉ huy địch, làm chủ Chư Bồ. Ta diệt tại trận 220 tên, bắt 37 tù binh, bắn rơi 4 máy bay, thu nhiều vũ khí trang bị...
Ngày hôm sau, địch đổ sở chỉ huy nhẹ Tiểu đoàn 23 biệt động quân và 1 đại đội xuống tăng cường cho Đức Cơ. Trung đoàn 64 liền đưa hai tiểu đoàn 7 và 9 tiến công Đức Cơ, Tiểu đoàn 3 chốt giữ Chư Bồ, Tiểu đoàn 8 đón lõng ở phía đông bắc. Sau bước chuẩn bị ngắn, 17 giờ 30 ngày 20-1, Trung đoàn nổ súng tiến công. Đến chiều ngày 21-1-1973, Trung đoàn 64 hoàn thành nhiệm vụ, diệt gần 120 tên, bắt sống 1 tên, thu một số vũ khí trang bị, làm chủ Đức Cơ. Một bộ phận địch tháo chạy về hướng đông bắc đã bị Tiểu đoàn 8 đón diệt 92 tên, bắt 6 tù binh.
Cụm cứ điểm Chư Bồ - Đức Cơ bị tiêu diệt, ngay trong đêm địch ở điểm cao 426, lực lượng xe tăng ở ngã ba Phước Thiện tháo chạy kéo luôn bọn ở Thanh Giáo về đồn Tầm. Thế là, một vùng đất rộng lớn từ Đức Cơ về Thanh Giáo với hàng chục nghìn dân được hoàn toàn giải phóng.
Nguyễn Hùng Tấn