Đảm bảo quyền lợi về BHXH và BHYT cho người lao động

BHXH Việt Nam cho biết: Trong năm 2017, đã thực hiện trên 4.000 cuộc thanh tra, kiểm tra tại các DN, đơn vị nợ BHXH kéo dài. Tuy nhiên, sau khi cơ quan BHXH ra quyết định xử phạt, chỉ có hơn 40% DN đồng ý khắc phục. Hiện có khoảng 8.000 DN đang “mất tích” với số nợ BHXH khoảng 2.000 tỷ đồng. Hiện tổng số nợ BHXH phải tính lãi khoảng 5.737 tỷ đồng, ở mức dưới 3% so với kế hoạch thu BHXH được giao (giảm 0,8% so với năm 2016).
Mới đây, BHXH Việt Nam cũng ban hành Quyết định số 34/QĐ-BHXH ngày 3-1-2018 về Kế hoạch thanh tra chuyên ngành, thanh tra liên ngành và kiểm tra năm 2018 BHXH tại 30 tỉnh, thành phố. Đồng thời, giao nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành, thanh tra liên ngành và kiểm tra năm 2018 cho 63 BHXH tỉnh, thành phố. Đây được xem là những động thái quyết liệt, thể hiện sự quyết tâm nhằm ngăn chặn nợ, trốn đóng BHXH, BHYT và đảm bảo quyền lợi cho người lao động của cơ quan chức năng. Hiện tại, cơ quan BHXH đang tập trung phân loại các trường hợp nợ đọng BHXH để có cách xử lý phù hợp. Cụ thể, trường hợp DN nộp chậm dưới 1 tháng sẽ bị nhắc nhở; nộp chậm từ 2-3 tháng, bắt đầu tính lãi chậm đóng; nộp chậm từ 3 tháng trở lên, tiến hành thanh tra, ra quyết định xử phạt. Cơ quan BHXH cũng sẽ xem xét, sàng lọc DN chây ỳ nợ BHXH, sau đó chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra xử lý.
Để góp phần thực hiện có hiệu quả công tác thu BHXH, hạn chế tình trạng nợ đóng BHXH kéo dài và đảm bảo quyền lợi về BHXH cho NLĐ, Bộ LĐTBXH cho rằng việc nghiên cứu xây dựng, ban hành những quy định về quản lý thu nợ BHXH, BHYT, BHTN và bảo đảm quyền lợi của NLĐ cần thiết. Hiện tại, Bộ LĐTBXH vừa triển khai lấy ý kiến đóng góp xây dựng dự thảo Nghị định quy định về quản lý thu nợ BHXH, BHYT, BHTN và bảo đảm quyền lợi của NLĐ. Dự thảo này do Bộ LĐTBXH chủ trì xây dựng, gồm 4 Chương và 16 Điều. Nghị định này ra đời nhằm giải quyết cho quyền lợi về bảo hiểm của NLĐ trong các DN giải thể, phá sản hoặc DN có chủ bỏ trốn.
Theo dự thảo, nợ BHXH, BHYT, BHTN được phân loại như sau: Nợ chậm đóng là các trường hợp đơn vị có thời gian nợ dưới 1 tháng; nợ đọng là các trường hợp đơn vị có thời gian nợ từ 1 tháng đến dưới 3 tháng; nợ kéo dài là các trường hợp đơn vị có thời gian nợ từ 3 tháng trở lên và không bao gồm các trường hợp đơn vị tại Khoản 4; nợ khó thu, gồm các trường hợp: Đơn vị mất tích; đơn vị đang trong thời gian làm thủ tục giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động; đơn vị không hoạt động, không có người quản lý, điều hành; đơn vị có chủ sở hữu là người nước ngoài bỏ trốn khỏi Việt Nam...
Một trong những quy định đáng chú ý của dự thảo Nghị định này là Điều 14 về nguồn kinh phí xử lý nợ và bảo đảm quyền lợi về BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ. Theo đó, đối với các trường hợp đơn vị đã giải thể, phá sản, chấm dứt hoạt động theo quy định của pháp luật thì nguồn kinh phí đảm bảo khoản tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN được lấy từ số tiền lãi mà người sử dụng lao động phải nộp do vi phạm quy định về trốn đóng, chậm đóng BHXH theo quy định tại Khoản 3, Điều 122 của Luật BHXH.
Mai Anh