Những ai từng dự qua các kỳ Đại hội đều nhận thấy Đại hội Mặt trận là Đại hội của đoàn kết với 48,37% đại biểu là người ngoài Đảng; đại biểu là người dân tộc thiểu số 30,67%, đại biểu các tôn giáo 17,1%; đại biểu là người Việt Nam định cư ở nước ngoài có 25 người; đại biểu cao tuổi nhất là hòa thượng Thích Phổ Tuệ, 97 tuổi, là Pháp chủ Hội đồng chứng minh Giáo hội Phật giáo Việt Nam; trẻ nhất là đại biểu Y Thị, 18 tuổi, dân tộc Brâu, là cá nhân tiêu biểu xã Bờ Y, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum. Với Đại hội VIII MTTQ Việt Nam, thực tiễn còn đòi hỏi một bước phát triển mới của tinh thần muôn người như một. Vị thế của Mặt trận đã được ghi hoàn chỉnh trong Hiến pháp sửa đổi năm 2013, lần đầu tiên khẳng định vai trò đại diện và bảo vệ cho quyền và lợi ích của nhân dân và vai trò giám sát - phản biện của MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội.
Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam - Nguyễn Thiện Nhân cho rằng: “Chưa bao giờ nhân dân đặt niềm tin, đặt yêu cầu vào Mặt trận như bây giờ. Đặc điểm đất nước có một Đảng cầm quyền thì việc Đảng gần dân có ý nghĩa quyết định sống còn đối với Đảng, với đất nước. Đây là cơ hội nâng cao vai trò của Mặt trận để làm cho đất nước dù có một Đảng cầm quyền nhưng ngày càng dân chủ hơn”. Chính bởi lẽ đó, Đại hội đại biểu toàn quốc MTTQ Việt Nam lần thứ VIII có chủ đề: “Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.
Các nội dung chủ yếu của đại hội bao gồm: Thông qua Báo cáo của Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam nhiệm kỳ 2009-2014 và Chương trình hành động của MTTQ Việt Nam; Hiệp thương của Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam nhiệm kỳ 2009-2014, ra Lời kêu gọi và thông qua Nghị quyết Đại hội.
Một trong những thành quả lớn của MTTQ Việt Nam trong nhiệm kỳ qua là đã vận động, tập hợp, đoàn kết rộng rãi các tầng lớp nhân dân, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, góp phần nâng cao đồng thuận trong nhân dân, giữ vững ổn định tình hình đất nước trong bối cảnh thế giới và khu vực có nhiều biến động bất lợi. Các nội dung và phương thức vận động, tập hợp được đổi mới và đa dạng hơn mang lại kết quả thiết thực trong xây dựng và củng cố khối Đại đoàn kết toàn dân tộc.
MTTQ Việt Nam đã kịp thời động viên mọi tầng lớp nhân dân tham gia các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, ổn định và nâng cao đời sống của nhân dân. Các phong trào thi đua, các cuộc vận động do Ủy ban Mặt trận các cấp và các tổ chức thành viên phát động, triển khai như: Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”; hưởng ứng phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới” do Thủ tướng Chính phủ phát động, lồng ghép thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư"… và đặc biệt, cuộc vận động “Ngày vì người nghèo” tiếp tục được triển khai sâu rộng đã có bước phát triển mới, hướng về khu dân cư với nhiều cách làm sáng tạo; xây dựng được các mô hình thực tiễn, hiệu quả, ngày càng đi vào chiều sâu.
Việc vận động phát huy quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng đồng thuận xã hội, thi hành chính sách, pháp luật trong nhiệm kỳ qua có tiến bộ. Bộ Chính trị ban hành Quy chế Giám sát và phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính trị-xã hội; Quy định về MTTQ Việt Nam, các đoàn thể chính trị-xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền vào tháng 12-2013 đã tạo cơ chế mới để Mặt trận, các đoàn thể chính trị-xã hội và nhân dân tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền.
Với phương châm “Chủ động, linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả”, hoạt động đối ngoại nhân dân của Ủy ban Mặt trận các cấp và các tổ chức thành viên ngày càng được tăng cường và đổi mới, đúng định hướng, có trọng tâm, mở rộng về địa bàn, lĩnh vực, đa dạng về đối tượng, góp phần hiện thực hóa chủ trương, đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác cùng phát triển của Đảng và Nhà nước, tạo thuận lợi cho quá trình đổi mới toàn diện đất nước, nâng cao uy tín, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Phát huy thành quả đã đạt được, Đại hội lần này sẽ là bước ngoặt lớn trong quá trình phát triển của MTTQ Việt Nam, với mục tiêu đề ra trong 5 năm tới, tập trung đổi mới mạnh mẽ nội dung và phương thức hoạt động nhằm phát huy sức mạnh Đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện tốt chức năng đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, tăng cường đồng thuận xã hội, phát huy dân chủ, thực hiện giám sát và phản biện xã hội, tích cực tham gia xây dựng Đảng, chính quyền vững mạnh, góp phần phát triển bền vững kinh tế-xã hội, đẩy nhanh sự nghiệp CNH, HĐH, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, giữ vững hòa bình, bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia, vì một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh và hạnh phúc.
Đại hội lần này sẽ thống nhất được chương trình hành động để thực hiện nhiệm vụ của Mặt trận trong giai đoạn mới.
Quang Vinh