Cuộc chia ly màu xám

Các cuộc đàm phán Anh-EU kéo dài 2 năm tới, theo nhận định, sẽ là một hành trình nhiều gian truân. Hai bên sẽ thương lượng nhiều nội dung, trong đó, có hai vấn đề “cực khó”: Quyền tiếp cận của nước Anh vào Khối Thị trường chung đến mức nào và quyền tự do đi lại của công dân châu Âu đến Anh ra sao thời kỳ hậu Brexit.
Cho tới thời điểm hiện nay, những dự đoán về hậu quả kinh tế mà Anh phải gánh chịu sau khi bỏ phiếu rời khỏi EU vẫn chưa thành hiện thực. Nền kinh tế xứ Anh vẫn tăng trưởng ở con số đáng ngưỡng mộ là 1,8% vào năm 2016, dự đoán sẽ lên 2% trong năm 2017. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, hậu quả chỉ thật sự lộ diện sau khi chính quyền của bà May chính thức ngồi vào bàn đàm phán. Hiện cả Anh và EU đều thể hiện quan điểm không muốn thỏa hiệp với nhau. Phía EU đưa ra điều kiện London phải đồng ý các nguyên tắc rút khỏi khối một cách trình tự trước khi nói đến các vấn đề thương mại. Điều này có nghĩa, Anh phải đồng ý về nghĩa vụ đóng góp tài chính của mình cũng như làm rõ quyền của 4 triệu dân nhập cư, gồm công dân EU tại Anh và công dân Anh tại EU. Thế nhưng, chính quyền Anh lại muốn tiến hành song song cả thủ tục cho Brexit lẫn thương lượng về quan hệ đối tác mới trong tương lai. Trong đó, một hiệp định tự do thương mại “tham vọng và can đảm” của Thủ tướng May là mục tiêu chủ chốt của London.
Trường hợp xấu nhất-các bên kết thúc đàm phán mà không có thỏa thuận thương mại nào thay thế thì hậu quả phải trả cho “cuộc chia ly” sẽ vô cùng nặng nề cho cả đôi bên. Nếu cả hai buộc phải áp dụng trở lại các luật lệ của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) đối với các hoạt động giao thương thì riêng ngành xuất khẩu xe hơi sẽ gánh 10% thuế hải quan tại biên giới EU. Trong khi đó, nhiều trung tâm tài chính nhỏ ở Anh đang lao đao vào thời điểm quốc gia này sắp rời khỏi EU, khi những thay đổi về quy chế của đảo quốc Sương mù trong “Ngôi nhà chung” được dự đoán khiến nhiều người mất việc.
Chính vì vậy, 2 năm tới sẽ là thời gian thử thách lòng kiên nhẫn, thiện chí của cả Anh và EU để có thể xác lập được mối quan hệ đối tác mới, đem lại phồn vinh cho cả hai bên. Nhiều nhà phân tích cho rằng, đến cuối tháng 4 này, khi EU đưa ra các thứ tự ưu tiên và vạch ra những “ranh giới đỏ” trong tiến trình đàm phán, các bên sẽ chính thức xác định được chiều hướng quan hệ song phương. Điều này cũng sẽ tác động mạnh mẽ đến các chiến lược hợp tác giữa Anh và EU trong thời kỳ hậu Brexit.
Nguyên Phong