Cùng một vụ việc Tòa án nhân dân T.P Thủ Đức tuyên hai bản án khác nhau

Do không giải quyết tranh chấp dứt điểm việc người dân lấn chiếm đất dự án nên thời gian qua, Công ty Tân Việt An không thể hoàn tất các thủ tục để phát triển Dự án.

Cùng một vụ tranh chấp, ở hai thời điểm khác nhau, TAND T.P Thủ Đức đã tuyên hai bản án sơ thẩm trái ngược nhau, trái ngược với quyết định giám đốc thẩm, gây bức xúc cho nhiều người tôn trọng pháp luật.

Diễn biến vụ án  

Năm 1998, Công ty TNHH ĐTXD Trường Thịnh (viết tắt là Công ty Trường Thịnh) được Thủ tướng Chính phủ giao đất với diện tích 30.710m2 xây dựng khu nhà ở. Năm 2002, Công ty Trường Thịnh ký hợp đồng hợp tác góp vốn thực hiện dự án với Công ty TNHH Duy Đức, nay là Công ty cổ phần Đầu tư và Kinh doanh nhà Tân Việt An (viết tắt Công ty Tân Việt An). Do khó khăn về tài chính, Công ty Trường Thịnh đồng ý cho Công ty Tân Việt An hợp tác liên doanh với Công ty cổ phần Đức Mạnh (viết tắt là Công ty Đức Mạnh) để xây dựng tòa nhà chung cư cao tầng C1 và C2. Theo đó, Công ty Tân Việt An và Công ty Đức Mạnh ký hợp đồng hợp tác đầu tư số 01/HTDT/TVA-ĐM (viết tắt là Hợp đồng số 01), xây dựng hai khối chung cư C1, C2 cơ sở hạ tầng hoàn chỉnh là gần 207 tỷ đồng trên diện tích 4.924m2 (đã bao gồm thuế). Trong đó, Công ty Tân Việt An góp hơn 41 tỷ đồng, giá trị 20% và Công ty Đức Mạnh góp hơn 165 tỷ, giá trị 80%. Công ty Tân Việt An chịu trách nhiệm tài chính và các loại thuế liên quan đến khi được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Công ty Tân Việt An cam kết trong vòng không quá 45 ngày kể từ ngày đặt cọc, Công ty Tân Việt An sẽ bàn giao cho Công ty Đức Mạnh toàn bộ hồ sơ pháp lý và bản vẽ thiết kế khu chung cư. Trong vòng 12 tháng kể từ ngày đặt cọc, Công ty Tân Việt An hoàn thành các thủ tục đền bù nốt diện tích đất còn lại của Dự án và chịu trách nhiệm bàn giao Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ) khu đất lô C1, C2 cho Công ty Đức Mạnh để Công ty Đức Mạnh khởi công xây dựng dự án.

Tính đến ngày 6-7-2011, Công ty Đức Mạnh đã chuyển cho Công ty Tân Việt An số tiền là 115 tỷ đồng. Vì có một phần diện tích 600m2 trong lô C1 đang bị tranh chấp giữa các đương sự khác, nên Công ty Tân Việt An chưa thể tiến hành bồi thường. Do đó, Công ty Tân Việt An chưa được cấp Giấy CNQSDĐ. Việc này đã được Công ty Đức Mạnh chấp nhận tại Biên bản bàn giao mặt bằng số 02/2010/BBBGMB-TVA ký ngày 14-10-2010. Mặt khác, Công ty Đức Mạnh chậm thanh toán đợt 3 cho Công ty Tân Việt An, đến nay vẫn không thực hiện việc thanh toán như đã thoả thuận cho Công ty Tân Việt An 20 tỷ đồng, nên cũng là lý do gây khó khăn cho Công ty Tân Việt An trong việc đền bù giải phóng mặt bằng. Mặt khác, ngày 18-4-2014, ngày 28-4-2014 và ngày 16-5-2014, Công ty Đức Mạnh gửi công văn cho Công ty Tân Việt An để đơn phương chấm dứt hợp đồng. Do đó, Công ty Tân Việt An khẳng định rằng Công ty Đức Mạnh chính là bên vi phạm hợp đồng.

Sau đó, Công ty Đức Mạnh đã khởi kiện ra tòa yêu cầu chấm dứt hợp đồng với Công ty Tân Việt An và yêu cầu Công ty Tân Việt An hoàn trả số tiền đã nhận là 115 tỷ đồng, bồi thường 115 tỷ đồng. Tổng số tiền yêu cầu bồi thường là 230 tỷ đồng và tiền lãi suất nợ quá hạn trung bình trên thị trường.

Một tòa, một vụ việc phán... hai bản án trái ngược nhau

Theo Bản án của TAND T.P Thủ Đức ngày 5-5-2022, Công ty Tân Việt An phải thanh toán cho Công ty Đức Mạnh hơn 342 tỷ đồng. Trong đó 115 tỷ đồng vốn góp, 115 tỷ đồng vì Công ty Tân Việt An đã vi phạm nghĩa vụ hợp đồng và hơn 112 tỷ đồng lãi suất quá hạn trung bình được tính từ ngày 21-4-2014 đến ngày 26-4-2022.

Phán quyết này trái ngược với kết luận của 3 cấp Tòa trước đó. Cụ thể: Tại Bản án sơ thẩm số 14/2017/KDTM-ST ngày 18-9-2017 của TAND quận 2 (nay là TAND T.P Thủ Đức), nhận định của Tòa án nhân dân T.P Hồ Chí Minh tại bản án phúc thẩm ngày 12-6-2018 và Quyếtđịnh giám đốc thẩm của TAND Cấp cao tại T.PHồ Chí Minh ngày 29-5-2020, đều xác định Công ty Tân Việt An không vi phạm nghĩa vụ hợp đồng.

Sau khi TAND T.P Thủ Đức ban hành bản án sơ thẩm (lần 2) ngày 5-5-2022, VKSND T.P Hồ Chí Minh có quyết định kháng nghị. Theo Quyết định kháng nghị Phúc thẩm của VKSND T.P Hồ Chí Minh ký ngày 31-5-2022 thì việc nhận định trên của TAND T.P Thủ Đức là vi phạm trong việc thu thập, đánh giá chứng cứ. Vi phạm khi xác định Công ty Tân Việt An bồi thường số tiền 115 tỷ đồng. Do hành vi của Công ty Tân Việt An không thỏa yếu tố “có hành vi vi phạm”theo quy định của pháp luật nên không phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại trên thực tế.

Theo luật sư TrươngXuân Tám - Chủ nhiệm Đoàn luật sư Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho rằng: “TAND T.P Thủ Đức chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của Công ty Đức Mạnh và tuyên Công ty Tân Việt An phải bồi thường cho Công ty Đức Mạnh số tiền 115 tỷ do vi phạm hợp đồng là không có cơ sở, không thoả đáng, trái với nhận định về lỗi của các bên của Quyết định giám đốc thẩm. Có rất nhiều dấu hiệu cho thấy Hợp đồng số 01 giao kết giữa Công ty Đức Mạnh và Công ty Tân Việt An là vô hiệu, vì vi phạm điều cấm của pháp luật, mà đã vô hiệu thì các bên chỉ phải hoàn trả cho nhau những gì đã nhận, không có việc bồi thường thiệt hại như bản án sơ thẩm đã tuyên. Mặt khác, TAND T.P Thủ Đức áp dụng mức lãi suất nợ quá hạn trung bình trên thị trường là không phù hợp do Công ty Đức Mạnh đã Thông báo đơn phương chấm dứt Hợp đồng số 01. Căn cứ quy định tại Điều 11 của Nghị quyết 01/2019/NQ-HĐTP ngày 11-1-2019 của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao thì trường hợp này không thuộc phạm vi điều chỉnh của Điều 306 Luật Thương mại 2005, nên không thể áp dụng lãi suất nợ quá hạn trung bình để tính cho nghĩa vụ chậm trả của Công ty Tân Việt An. Đồng thời, tại phần nhận định của Bản án sơ thẩm đã nhận định “Buộc Công ty Tân Việt An thanh toán cho Công ty Đức Mạnh số tiền hơn 342 tỷ đồng” mà không nêu cụ thể từng vấn đề Công ty Đức Mạnh yêu cầu được chấp nhận số tiền cụ thể là bao nhiêu để cộng ra số tiền tổng này là chưa phù hợp với quy định của Điều 266 Bộ luật Tố tụng dân sự 2015”.

Từ những phân tích trên, cho thấy TAND T.P Thủ Đức có dấuhiệu vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng, áp dụng trái pháp luật quy định tại Bộ Luật dân sự, Luật Nhà ở, không khách quan, thay đổi bản chất vụ án khi xét xử, gây thiệt hại nghiêm trọng cho Công ty Tân Việt An khi ban hành bản án sơ thẩm số 1536/2022/KDTM-ST về việc tranh chấp hợp đồng hợp tác đầu tư ngày 5-5-2022”.

Một CCB trong khu dự án bức xúc cho biết: “Một cơ quan bảo vệ công lý mà cho ra hai bản án trái ngược nhau, trong hai thời điểm khác nhau là sự bất nhất của một cơ quan bảo vệ công lý, sẽ gây ảnh hưởng xấu đến uy tín của cơ quan bảo vệ pháp luật, mất niềm tin của nhân dân. Từ hai bản án trái ngược nhau này cho thấy Ngành Toà án cần phải xem xét lại việc TAND T.PThủ Đức đã ra hai bản án trái ngược nhau, áp dụng văn bản pháp luật sai với quy định”?.

Từ bản án sơ thẩm số 1536/2022/KDTM-ST về việc tranh chấp hợp đồng hợp tác đầu tư ngày 5-5-2022 cho thấy thẩm phán, kiểm sát viên, không xem xét nghiên cứu toàn bộ chứng cứ, không khách quan, chỉ quan tâm đến ý kiến của một bên tranh chấp là Công ty Đức Mạnh, mà không xem xét thấu đáo đến các mâu thuẫn, chứng cứ của Công ty Tân Việt An và không tổng hợp, so sánh với các nguồn chứng cứ khác, dẫn đến một bản án thiếuthuyết phục, gây bức xúc cho nhân dân và doanh nghiệp, khiến không những Công ty Tân Việt An phải kháng cáo, mà Viện trưởng VKSND T.P Hồ Chí Minh cũng phải kháng nghị theo hướng yêu cầu huỷ Bản án sơ thẩm số 1536/2022/KDTM-ST ngày 5-5-2022 của TAND T.P Thủ Đức.

Bài và ảnh: Nguyên Dung - Quang Thái