Công lý cho nỗi đau da cam

Bất cứ ai khi biết trong mình mang chất độc đi-ô-xin chắc phải bàng hoàng lo sợ nhưng với bà Nga, khi nhận được kết quả xét nghiệm biết nồng độ dioxin trong máu cao hơn mức cho phép lại mừng tới rơi nước mắt bởi trong thời gian chiến tranh, bà đã bị phơi nhiễm tại căn cứ kháng chiến của Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam. Lý do của niềm vui này vô cùng đơn giản mà mang đậm tính nhân văn: đây chính là chứng cứ khoa học để đưa tới chiến thắng trong vụ kiện, mở đầu cho tiền lệ khởi kiện của hàng triệu nạn nhân chất độc da cam trên thế giới.
Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua tính từ thời điểm đế quốc Mỹ lần đầu tiên rải hơn 80 triệu lít chất độc hóa học da cam/đi-ô-xin xuống miền Nam Việt Nam (10-8-1961), nỗi đau do nó gây ra vẫn không thôi nhức buốt. Những nạn nhân chất độc da cam Việt Nam đã 3 lần khởi kiện các công ty hóa chất của Mỹ song bất thành.
Là một nhà báo, một nhà giáo vốn có nhiều đóng góp trong công tác xã hội và góp phần tăng cường mối quan hệ hữu nghị giữa hai dân tộc Việt-Pháp nên năm 2005, bà Trần Tố Nga đã được chính phủ Pháp trao tặng huân chương Bắc đẩu bội tinh. Nhờ đó, bà trở thành công dân Pháp. Và điều này đã mở ra cho bà một cơ hội để giúp đỡ hàng triệu người Việt chịu ảnh hưởng chất độc da cam/đi-ô-xin trong chiến tranh chống Mỹ bởi Chính phủ Pháp đã cho phép công dân mình được kiện các công ty nước ngoài.
Vị luật sư người Pháp là William Bourdon có lần gặp gỡ thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã nói, nếu ông tìm được một công dân Pháp bị ảnh hưởng chất độc da cam/đi-ô-xin do Mỹ rải xuống Việt Nam trong chiến tranh, ông sẽ giúp giải quyết đến cùng vụ kiện đòi công lý cho hàng triệu nạn nhân đang phải gánh chịu nỗi đau này. Và ông William Bourdon đã giữ đúng lời hứa khi gặp được bà Trần Tố Nga. Ngày 14-5-2014, đại diện cho bà Nga, văn phòng luật sư William bourdon&Forestier đã đệ đơn lên tòa đại tụng tại TP Evry kiện các công ty hóa chất Mỹ phải chịu trách nhiệm trong việc sản xuất ra chất độc hóa học có chứa đi-ô-xin.
Ủng hộ vụ kiện của bà Nga, Hội Nạn nhân chất độc da cam Việt Nam (VAVA) đã ra tuyên bố, kêu gọi, đề nghị: Tòa án Evry ở Pháp nhanh chóng hoàn tất hồ sơ, đưa xét xử vụ án bênh vực quyền lợi cho nạn nhân chất độc da cam Trần Tố Nga. VAVA cũng kêu gọi tất cả các nạn nhân da cam đoàn kết hơn nữa, cùng phấn đấu cho mục tiêu chung là ngăn chặn sử dụng vũ khí hóa học, các loại vũ khí hủy diệt khác nhân loại thế giới; các chính phủ, tổ chức, cá nhân hành động ngay để ủng hộ nạn nhân da cam, đặc biệt là các nạn nhân ở Việt Nam…
Rút kinh nghiệm từ vụ kiện của các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam tại Mỹ nên Văn phòng luật sư William Bourdon&Forestier đã được VAVA cung cấp tất cả những tư liệu từ vụ kiện trước, đồng thời tìm được nhiều chứng cứ khoa học xác định trách nhiệm của các công ty hóa chất Mỹ. Trao đổi với PV báo CCB Việt Nam, bà Nga cho biết, vụ kiện được ông William Bourdon cho rằng có nhiều hi vọng được phán quyết có lợi cho nguyên đơn. Và bà cũng tâm sự: “Đây cũng là cống hiến cuối đời của tôi cho công lý, cho hàng bao triệu người đang chịu nỗi đau da cam. Các công ty Mỹ cũng muốn thương lượng bồi thường ngoài tòa nhưng tôi không đồng ý vì tôi muốn, không phải là tiền bồi thường mà chính là phán quyết của tòa án để tạo tiếng vang trên trường quốc tế, đem lại tiền lệ cho bao nạn nhân chất độc da cam trên thế giới trong hành trình đi tìm công lý”.
Bài và ảnh: Quang Vinh