Chuyến xe đặc biệt

Ngay đêm hôm đó, tôi cùng Đại đội phó Lục Văn Ngân, Trung đội trưởng Cù Tuấn Thành và 20 lái xe hành quân ra Quảng Bình.
Khi đến vị trí tập kết, Tư lệnh bộ đội Trường Sơn – Đồng Sỹ Nguyên động viên: Biết anh em hành quân trên chặng đường dài vất vải, song vì nhiệm vụ, sáng ngày mai đến C50 nhận 3 chiếc xe con. Từ tối mai, bổ túc tay lái cho điêu luyện để chờ lệnh của cấp trên.
Lái xe của tiểu đoàn tôi từng sử dụng nhiều loại xe, được Sư đoàn 571 Anh hùng giao thọc sâu, vươn xa từ Đông sang Tây Trường Sơn; nhiều anh em được trao tặng tới ba bốn bằng “Dũng sĩ lái xe”, vì yêu cầu nhiệm vụ nên anh em rất vui vẻ, nhưng vẫn băn khoăn là trên giao nhiệm vụ gì mà bí mật, quan trọng đến thế!
Tối 26-2-1973, Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên gọi tôi lên giao nhiệm vụ: Đại tướng Võ Nguyên Giáp gọi điện vào nói: Cấp trên rất tin tưởng các đồng chí, nên mới giao nhiệm vụ tối quan trọng. Yêu cầu phải tuyệt đối giữ bí mật bảo đảm an toàn, thắng lợi trong chuyến xe lịch sử này. Tư lệnh chỉ thị: Ngay sáng ngày mai cho anh em đến C50 nhận đủ 20 chiếc xe (mới).
11 giờ 30 phút ngày 27-2-1973 đội hình 20 chiếc xe con của chúng tôi tiến vào sân bay Đồng Hới, đã thấy người và cờ hoa đông nghịt chờ đón, 12 giờ trưa thì máy bay hạ cánh. Từ trên cầu thang bước xuống là Quốc trưởng Campuchia - Nôrôđôm Xihanuc và bà Hoàng Mônich - phu nhân của Quốc trưởng.
Lúc đó, chúng tôi mới biết nhiệm vụ của mình là đưa Quốc trưởng và phu nhân về thăm vùng giải phóng Campuchia. Quá trình làm nhiệm vụ, anh em chúng tôi đã sang bên đó nhiều lần. Đường Trường Sơn lúc này đã được bộ đội công binh là ủi nên đỡ xóc và có Đoàn 968 bảo vệ dọc đường, các trạm khách đều làm mới khang trang. Đường từ ngoài cổng vào các trạm khách có thảm đó, chu đáo và lịch sự.
Đoàn xe chúng tôi gồm 20 chiếc xe con, 1 xe ba cầu hộ tống, do tôi chỉ huy. Đoàn có 105 anh chị em đều được lựa chọn chu đáo, do đồng chí Hoàng Văn Hoàng - chuyên viên cao cấp Bộ Ngoại giao làm Đoàn trưởng.
Xe tôi đi đầu, có các đồng chí thông tin điện đài do Bộ Tổng tham mưu cử vào. Trước khi xe xuất phát, Quốc trưởng có nói: Xin chỉ huy cứ 1 tiếng cho nghỉ 15 phút, vì chúng tôi chưa đi đường dài” (bà Hoàng Mônich dịch lại).
Quốc trưởng ngồi xe do Chính trị viên Đại đội 50 lái, bà Hoàng Mônich ngồi xe do Trung đội trưởng Hồng lái, sau đó là xe Hồng thập tự do Vũ Ngọc Căn lái (xe này dành riêng để bà Hoàng cải trang).
Đại sứ ta ở Campuchia Nguyễn Thương và Phó tư lệnh bộ đội Trường Sơn – Thượng tá Lê Đình Sum đi giữa đội hình, các xe đều có chiến sĩ bảo vệ do đồng chí Chiêm chỉ huy.
Đoàn xe còn có một Com-măng-ca được bố trí đi gần xe của khách. Trên xe có hai nữ bác sĩ lành nghề của Viện Quân y 108, một tổ phóng viên của Điện ảnh Quân đội, Báo QĐND.
Chuyến xe hành quân dài ngày trên con đường Trường Sơn huyền thoại, có biết bao khó khăn gian khổ, bom đạn, thời tiết, đèo cao, suối sâu, vực thẳm, nhưng đã đến biên giới an toàn, thắng lợi.
Đêm hôm đó, Chính phủ và Bộ Quốc phòng Campuchia tổ chức tiệc chiêu đãi trọng thể. Trong khi hai bên nâng cốc, Quốc trưởng vui vẻ chúc mừng và cảm ơn chúng tôi đã đưa về tới quê hương an toàn.
Sau hơn một tháng Quốc trưởng và phu nhân về thăm vùng giải phóng, được Chính phủ và Bộ Quốc phòng của Bạn bàn giao lại, đoàn xe chúng tôi vinh dự đưa ông bà trở lại Quảng Bình. Đêm hôm đó, đại diện Bộ Ngoại giao tổ chức tiệc chiêu đãi trọng thể tại Hiền Ninh, Quảng Bình để chúc mừng chuyến xe đặc biệt.
Ngài Quốc trưởng nhờ chuyển lời cảm ơn Đại tướng Võ Nguyên Giáp, ông nói: Trước lúc chia tay ở Hà Nội, Đại tướng có đặt tên cho chúng tôi vô cùng ý nghĩa, tôi tên là Hòa, phu nhân tôi tên là Bình, ngài Đại sứ là Thắng, còn cố vấn cho tôi là Lợi (Hòa – Bình – Thắng – Lợi) chuyến về thăm đất nước lần này đã an toàn, thắng lợi.
Ngày không xa nữa ba nước Đông Dương chúng ta sẽ thực hiện bốn chữ mà Đại tướng đặt cho. Khi ấy tôi xin mời các ngài sang thăm đất nước Chùa tháp của chúng tôi. Trên đường đi trong chuyến xe lịch sử này, tôi có viết xong bài hát cảm ơn Đường Hồ Chí Minh.
Tại buổi vui hôm nay, tôi xin hát tặng để các ngài cùng nghe. Cả hội trường vỗ tay không ngớt. Bà Hoàng Mônich có gửi tặng cho mỗi người trong chuyến đi một vật kỷ niệm.
Bộ Tư lệnh Trường Sơn tặng quà cho anh em và thưởng phép về thăm gia đình.
Sáng hôm sau, xe chúng tôi đưa khách ra sân bay Đồng Hới.
Chuyến xe đặc biệt ngày ấy đến nay đã 45 năm. Cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 74 chúng tôi sau Đại thắng mùa Xuân 1975 lần lượt trở về với cuộc sống đời thường trên khắp mọi miền của Tổ quốc. Anh chị em thống nhất ngày 16-9-2018 này họp mặt để cùng nhau ôn lại kỷ niệm về “Chuyến xe đặc biệt” mà cấp trên giao cho Tiểu đoàn 74.
Đỗ Ngọc Đồng (nguyên Chính trị viên d74)