Chiều sâu “Hò khoan Lệ Thủy”

Hò khoan Lệ Thủy diễn ra phong phú trong mọi lúc, mọi nơi trong những ngày lễ hội của làng, trong bơi đua thuyền truyền thống trên sông, theo nhịp chân tay, lúc đang nhổ mạ, cấy lúa, đập lúa, làm rơm, xay thóc, giã gạo. Hò khoan kích thích quên đi mệt nhọc vất vả, quên cái đói cồn cào trong bụng “Đau rên mát, đói hát hay”. Đây là thể loại dân gian phản ánh mọi mặt của cuộc sống: Tình yêu trai gái, quan hệ vợ chồng, bạn bè... đến các hoạt động khác trong xã hội.

Nét độc đáo Hò khoan Lệ Thủy là một mình hò cũng được, hai người càng hay, càng đông càng tốt; ai cũng làm diễn viên, ai cũng khán giả. Nếu chỉ một mình thì vừa hò cái, vừa hò con. Hai người trở lên thì một người hò cái, nhiều người hò con thể hiện đủ mọi đề tài như: Hò thi nhau, hò trêu tức, hò đố.

Bên hò xướng lên một câu bất kỳ đề tài gì, càng hóc búa càng hay; bên kia phải hò đáp lại ngay nếu không nhanh trí thông minh lại thua. Hò đối đáp như vậy làm cho mọi người cuốn hút, hấp dẫn tìm lời ứng xử nhanh.

Đơn cử lối hò sau:

Nữ: Em hỏi anh con chi không chân nó đi khắp rừng, khắp rú.

Con chi không vú nó nuôi chín mười con.

Nam: Con rắn không chân nó đi khắp rừng khắp rú.

Con gà không vú nó nuôi chín, mười con

Cứ như vậy bên xướng, bên đáp, nếu nữ xướng nam không đáp được là thua. Nam đáp hết nữ không xướng ra được là thua.

Hò khoan Lệ Thủy là một hình thức văn nghệ dân gian độc đáo, thể hiện bản sắc văn hoá nơi nó sinh ra, được lưu truyền đời nay sang đời khác trong nhân dân như một món ăn tinh thần không thể thiếu ở một vùng quê.

Thu Thảo