Cách mạng số - Cơ hội và thách thức

Ngày 24/9, tại Hà Nội, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc dự Diễn đàn cấp cao Công nghệ thông tin-Truyền thông Việt Nam 2016 (Vietnam ICT Summit) với chủ đề “Cách mạng số - Cơ hội và thách thức”.
Đây là diễn đàn chính sách, công nghệ và kết nối hợp tác doanh nghiệp quy mô quốc gia và quốc tế thường niên do Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam (VINASA) tổ chức dưới sự bảo trợ của Bộ Thông tin và Truyền thông.
Diễn đàn năm nay thảo luận 4 chủ đề chính, gồm: Đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp quốc gia; phát triển hạ tầng công nghệ thông tin (CNTT), xu hướng Internet kết nối vạn vật và thành phố thông minh; phát triển nguồn nhân lực.
Phát biểu tại Diễn đàn, Thủ tướng cho rằng cách mạng số và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư sẽ mang lại đầy đủ những cơ hội và thách thức cho Việt Nam. Việt Nam trước hết cần nhận thức đầy đủ về những thách thức to lớn phải đối mặt. Nhiều ngành công nghiệp sử dụng nhiều lao động, dệt may, da giày… sẽ mất lợi thế cạnh tranh và thu hẹp sản xuất. Cùng với đó là tình trạng thất nghiệp, nhất là lao động phổ thông, nguy cơ mất bình đẳng, khoảng cách giàu nghèo và cơ hội tiếp cận khai thác các nguồn lực, tiện ích xã hội gia tăng.
Mặt khác, cơ hội cho chúng ta trong cuộc cách mạng lần này chính là từ những nỗ lực giải quyết các thách thức đó, kết hợp với phát huy tối đa lợi thế của Việt Nam trong thời đại số và bối cảnh hội nhập sâu rộng. Việt Nam đang triển khai mạnh mẽ tái cơ cấu nền kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ chiều rộng sang chiều sâu, từ chủ yếu dựa vào khai thác tài nguyên, lao động giá rẻ và công nghệ lạc hậu sang chủ yếu dựa vào công nghệ, nhân lực chất lượng cao và đổi mới sáng tạo.
“Tôi tin rằng, với không ít lợi thế cạnh tranh, phát triển CNTT và lợi thế nguồn lực dân số vàng, Việt Nam dù đi sau vẫn có thể thành công nếu chúng ta nắm bắt được cơ hội, có chiến lược đúng đắn, có chương trình hành động cụ thể kịp thời và triển khai thực thi quyết liệt, hiệu quả”, Thủ tướng bày tỏ.
Thủ tướng cho biết, Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị, các Nghị quyết 26, 36a của Chính phủ đã xác định mục tiêu đưa Việt Nam trở thành nước mạnh về CNTT. Với quyết tâm cao nhất của cả hệ thống chính trị và cộng đồng doanh nghiệp, cùng những bước tiến khá nhanh về phát triển CNTT thời gian qua, Việt Nam đã có thứ hạng cao trên bản đồ CNTT thế giới.
Đáng chú ý, chúng ta xếp vị trí số 1 toàn cầu trong ngành dịch vụ phần mềm thuê ngoài. Năm 2016, chỉ số phát triển Chính phủ điện tử của Việt Nam được Liên Hợp quốc xếp hạng thuộc nhóm các nước có chỉ số phát triển cao, đứng thứ 89/193 quốc gia, tăng 10 bậc so với năm 2015. Việt Nam là điểm đến hấp dẫn về thu hút đầu tư công nghệ cao, với sự góp mặt của hầu hết các tập đoàn CNTT hàng đầu thế giới như IBM, Microsoft, Intel, Toshiba, Samsung… Việt Nam đã có những doanh nghiệp CNTT thế giới biết đến như Viettel, FPT, VNPT và đang ngày càng có nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực quan trọng này.
Tuy nhiên, những kết quả đạt được vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của đất nước, chưa đủ để vượt qua các thách thức to lớn mà chúng ta phải đối mặt. Cho rằng cần phải hành động nhanh hơn nữa, quyết liệt hơn nữa, hiệu quả hơn nữa, tạo cuộc cách mạng trong ứng dụng CNTT, tạo phương thức phát triển mới, nâng cao toàn diện năng lực cạnh tranh quốc gia, Thủ tướng đề nghị cần tập trung thực hiện đồng bộ một số công việc.
Một là, đẩy mạnh ứng dụng CNTT, công nghệ cao và các công nghệ số trong mọi lĩnh vực KT-XH. Tăng cường ứng dụng CNTT trong đổi mới thể chế, pháp luật, cải cách thủ tục hành chính, nâng cao năng lực cạnh tranh, nâng cao cấp độ ứng dụng CNTT xây dựng Chính phủ điện tử, tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm giải trình, tạo thuận lợi, văn minh cho người dân trong giao dịch với cơ quan Nhà nước và tiếp cận dịch vụ công, xây dựng Chính phủ liêm chính, kiến tạo, phát triển, phục vụ người dân và doanh nghiệp.
Hai là, thúc đẩy mạnh mẽ đổi mới, sáng tạo khoa học công nghệ trong mọi ngành, lĩnh vực của đời sống KT-XH, đầu tư nâng cao năng lực tiếp thu và làm chủ công nghệ, nhất là các công nghệ mới theo xu hướng của cuộc cách mạng số, cách mạng công nghệ lần thứ tư. Phát triển ngành công nghiệp CNTT Việt Nam thành trung tâm công nghiệp phần mềm, ứng dụng di động và trung tâm dịch vụ an toàn, bảo mật thông tin của thế giới.
Ba là, thúc đẩy khởi nghiệp dựa trên đổi mới sáng tạo, đưa Việt Nam trở thành quốc gia khởi nghiệp là con đường để phát triển lực lượng doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ cao và tạo những nhân tố phát triển đột phá trong nền kinh tế số. Xóa bỏ mọi rào cản, khuyến khích ứng dụng KHCN, phát triển mạnh doanh nghiệp tư nhân trở thành một động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế.
Bốn là, phát triển nguồn nhân lực số, biến lợi thế dân số vàng thành lợi thế về năng lực số trong hội nhập và phân công lao động quốc tế. Chú trọng đào tạo nguồn nhân lực CNTT tăng nhanh về số lượng và chất lượng, đạt chuẩn quốc tế, bắt kịp các xu hướng công nghệ. Việt Nam phải trở thành một trong những trung tâm cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho nền kinh tế số thế giới.
Năm là, từng bước xây dựng và phát triển thành phố thông minh, đi đầu là các đô thị lớn như Hà Nội, TPHCM, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ, Bình Dương, v.v… giải quyết những bức xúc xã hội về giao thông, y tế, an toàn thực phẩm, an ninh trật tự, môi trường, đem lại môi trường sống văn minh, hiện đại, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
Sáu là, các cấp, các ngành, các địa phương, doanh nghiệp và toàn xã hội cần nâng cao nhận thức về cuộc cách mạng số, đồng thời quyết liệt đẩy nhanh việc ứng dụng CNTT để nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả quản trị hoạt động của mình. Đây phải được coi là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu, là trách nhiệm cao nhất của người đứng đầu trong các cơ quan, tổ chức Nhà nước từ Trung ương đến địa phương.
“Thời gian không chờ đợi, cơ hội không tự đến, phải hành động nhanh hơn, quyết liệt hơn trong thời đại kỹ thuật số, nếu không chúng ta sẽ đánh mất thời cơ, vận hội, Việt Nam sẽ không thể sánh vai với các cường quốc năm châu như Bác Hồ hằng mong ước, Việt Nam sẽ không thể tiến kịp các nước phát triển, tiến cùng thời đại”, Thủ tướng nói và nhấn mạnh Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quyết tâm nắm bắt thời cơ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, phát huy tốt tiềm năng, lợi thế, nhất là về CNTT, đưa Việt Nam tiến cùng thời đại.
Sau Diễn đàn này, Thủ tướng đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông, VINASA cần có các báo cáo và kiến nghị cụ thể lên Thủ tướng Chính phủ./.