Bùng nổ dân số - Sự thách thức toàn cầu (08/07/2010)

Các nước trên khắp thế giới đều hiểu rằng dân số là một vấn đề lớn. Sau cuộc cách mạng nông nghiệp, công nghiệp và thông tin, là cuộc cách mạng duy trì sự bền vững và con người cần học cách sinh sống trên trái đất. Theo báo cáo của Liên hợp quốc, tổng dân số thế giới sẽ tăng từ 6,7 tỷ người hiện nay lên 9,2 tỷ người vào năm 2050. Hiện Trung Quốc, Ấn Độ và Mỹ là những nước có số dân đông nhất trên thế giới. Dân số thế giới đang gia tăng với tỷ lệ trung bình là 12%/năm.

Cho đến nay chưa có một điều tra nào về việc liệu trái đất có thể cưu mang được bao nhiêu con người, nhưng điều đó phụ thuộc vào việc con người sử dụng các tài nguyên thiên nhiên của trái đất như thế nào. Cùng với việc dân số tăng nhanh, nhu cầu về tài nguyên, lương thực, nước ngọt và đô thị hoá cũng tăng theo, đặt nhân loại trước nhiều thách thức lớn. Một báo cáo của Liên hiệp quốc cho biết, vào cuối năm nay, một nửa dân số thế giới sẽ sống ở các thành phố.

Để có đủ lương thực và nhiều nhu cầu khác cho số người ngày càng tăng, nhiều diện tích rừng đã bị phá huỷ; diện tích đất bạc màu gia tăng do bị khai thác quá mức. Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hiệp quốc (FAO) và một số tổ chức khác vừa cho biết: hơn 20% diện tích đất canh tác, 30% diện tích rừng và 10% diện tích đồng cỏ đang bị xuống cấp, ảnh hưởng trực tiếp tới cuộc sống khoảng 1,5 tỷ người, tức là 1/4 dân số toàn cầu.

Bất chấp cam kết của các nước tham gia Công ước chống sa mạc hóa của Liên hợp quốc, diện tích đất thoái hóa trên toàn cầu vẫn tiếp tục tăng lên, ngày càng nghiêm trọng hơn. Trong khi đó, dầu lửa, nguồn nhiên liệu quan trọng của nhân loại đang cạn kiệt và giá dầu tăng phi mã do thiếu nguồn cung, đang đẩy hàng trăm triệu người trên thế giới vào cảnh nghèo đói. Tình trạng nghèo đói ở những nước nghèo, đặc biệt là các quốc gia châu Phi sẽ trầm trọng hơn do ảnh hưởng của cơn bão giá dầu và lương thực hiện nay.

Tại các nước đang phát triển, tỷ lệ dân số có thu nhập dưới 1,25 USD/người/ngày đã giảm một nửa, từ 52% năm 1981 xuống còn 26% năm 2005. Tuy nhiên, con số này vẫn cao hơn dự kiến. Theo ước tính của Ngân hàng thế giới, số người sống dưới mức nghèo khổ lẽ ra phải giảm xuống khoảng 985 triệu người, song với tốc độ giảm nghèo hiện nay, số người nghèo vẫn còn trên 1 tỷ người vào năm 2015.

Ngày Dân số thế giới năm nay được Quỹ Dân số Liên hợp quốc chọn với chủ đề "Mọi người đều được quan tâm" với lời kêu gọi chính phủ các nước thu thập, theo dõi, phân tích, phổ biến và sử dụng số liệu về động thái dân số để xây dựng, quản lý các chính sách phù hợp cũng như giải quyết các vấn đề dân số nảy sinh.

Theo kết quả cuộc tổng điều tra dân số năm 2009, Việt Nam vẫn là nước có quy mô dân số lớn đứng thứ 13 trên thế giới, chất lượng dân số còn hạn chế, chỉ số phát triển con người vẫn ở mức thấp so với nhiều nước trong khu vực; tỷ số giới tính khi sinh đã ở mức báo động với tỷ lệ 110,6 nam/100 nữ; cơ cấu dân số bắt đầu bước vào thời kỳ dân số vàng với tỉ lệ nhóm người trong độ tuổi lao động gấp đôi nhóm tuổi phụ thuộc… Vì thế, chúng ta cần quan tâm đặc biệt tới các nhóm dân tộc thiểu số và các nhóm dân số dễ bị tổn thương khác bằng cách nâng cao chất lượng các dịch vụ chăm sóc y tế và sức khỏe sinh sản. Mỗi chi hội và từng CCB cần phải gương mẫu và phối hợp với các đoàn thể ở địa phương, tích cực tuyên truyền, vận động đến từng gia đình, cơ sở, để sao cho chủ trương kế hoạch hoá gia đình trở thành vấn đề mấu chốt trong chiến lược dân số hiện hành.

Báo CCB Việt Nam