Bản làng tiêu điều vì ma túy

Bản Kẹo Nam, xã Bắc Lý, huyện Kỳ Sơn vắng vẻ, tiêu điều vì ma túy.
Trước khi vào bản Kẹo Nam, chúng tôi được nhiều người từng công tác lâu năm ở xã Bắc Lý, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An kể về cuộc sống yên bình, sự trù phú, giàu có của hàng chục hộ dân đồng bào dân tộc Khơ Mú sinh sống ở đây. Theo lời kể, trước đây phần lớn các gia đình ở Kẹo Nam đều sở hữu nhà sàn bằng gỗ, có nhiều trâu bò, lợn, gà... được xem là “bản mẫu” ở phía Tây Nghệ An.

Bản biên giới Kẹo Nam của gần 60 hộ đồng bào dân tộc Khơ Mú hiện lên trước mắt chúng tôi thật vắng vẻ, hoang tàn với những ngôi nhà tạm bợ mái tranh, vách nứa xiêu vẹo. Không ít trong số những ngôi nhà được khóa trái cửa, ống khóa đã bị rỉ sét, ố vàng.

Đi từ đầu đến cuối bản, chúng tôi chỉ gặp những đứa trẻ trong bộ quần áo cũ kỹ, khuôn mặt lấm lem bùn đất, nhưng đôi mắt trong veo. Hỏi về bố mẹ, các em chỉ lắc đầu, im lặng.

Mãi chúng tôi mới gặp được chị Mè Chu thì câu chuyện về bản làng Kẹo Nam mới được hé mở. Theo lời của người phụ nữ này: Bản làng của họ trước đây ở một vị trí khác. Hồi ở bản cũ, tuy xa hơn vị trí bây giờ, nhưng mọi gia đình đều no đủ, sung túc. Đến năm 2012, theo chủ trương của địa phương, toàn bản đã chuyển về đây.

Trong quá trình thực hiện việc di dời, do nghĩ rằng đến chỗ ở mới sẽ được hỗ trợ về nhà ở nên phần lớn các hộ dân đã bán đi căn nhà sàn gỗ, cùng gia súc lớn như trâu, bò. Thế nhưng, khi đến địa điểm mới, cuộc sống chưa kịp ổn định thì một số kẻ xấu đã tìm cách tiếp cận gieo “cái chết trắng” xuống bản làng. Từ đó, người, nhà cửa, trâu, bò... đi theo ma túy.

Không xa xôi, hẻo lánh như bản biên giới Kẹo Nam, bản tái định cư Xốp Mạt, xã Lượng Minh, huyện Tương Dương chỉ cách trung tâm huyện trên 10km cũng đang phải gánh chịu những hệ lụy khủng khiếp từ ma túy. Xốp Mạt từng được biết đến như “chợ ma túy” giữa rừng, nơi “sản sinh” ra những “ông trùm” ma túy khét tiếng. Một thời gian dài bị cơn bão ma túy càn quét, Xốp Mạt trở nên tiêu điều, xác xơ. Nhiều đứa trẻ mất cha, vợ mất chồng... hàng chục gia đình tan nát.

Câu chuyện của gia đình chị Kha Thị Tích khiến không ít người trách móc, nhưng không khỏi thương hại. Chồng chị vốn nghiện ngập, rồi buôn bán, vận chuyển ma túy. Sau đó thời gian thì bị bắt và kết án tù chung thân. Chị tiếp tục bị những kẻ xấu móc nối vào con đường tội lỗi. Lúc đầu chị không dám, nhưng rồi vì cần có tiền nuôi hai đứa con còn nhỏ dại chị đành “nhắm mắt đưa chân”. Chị Tích bị bắt khi nhận xách hàng thuê, bị đưa ra xét xử và kết án 5 năm tù. Ngày mãn hạn tù trở về, người phụ nữ đau đớn khi ngôi nhà trở nên hoang tàn, lạnh lẽo, 2 đứa con bỏ đi đâu không ai biết...

Còn rất nhiều câu chuyện mà nỗi đau do ma túy gây ra trong từng gia đình đồng bào các DTTS và cũng còn nhiều bản làng đang có nguy cơ bần cùng hóa như Kẹo Nam, Xốp Mạt ở phía Tây Nghệ An.

Ông Lê Quang Trung - Phó Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng huyện Quế Phong chia sẻ: Có rất nhiều nguyên nhân khiến huyện biên giới Quế Phong nói riêng và các huyện phía Tây Nghệ An nói chung có số người nghiện ma túy cao. Trong đó, có thể kể đến yếu tố lịch sử, trước đây, các địa phương này vốn là những địa bàn bà con lén lút trồng nhiều cây thuốc phiện và số người sử dụng thuốc phiện khá cao. Đặc biệt nhân dân sinh sống trên địa bàn chủ yếu là đồng bào DTTS, trình độ nhận thức còn nhiều hạn chế, họ chưa hiểu hết được tác hại của ma túy gây ra cho bản thân, gia đình và xã hội nên dễ bị lôi kéo sử dụng”.

Thắng Nam